Cemal Aksu Armağanı
Abstract
Nizâmî-i
Gencevî’nin (öl. 608 / 1211-1212) Penc
Genc (Beş Hazine) veya Hamse
olarak adlandırılan ve beş Farsça mesneviden oluşan bu eseri, Fars edebiyatında
olduğu kadar Türk edebiyatında da değer görmüştür. Gerek hamseye gerekse
hamsenin içinde yer alan mesnevilere farklı zamanlarda pek çok nazire
yazılmıştır. Bunlardan birini Penc Genc
içinde yer alan Mahzenü’l Esrâr adlı
mesneviye aynı vezin ve aynı isimle nazire yazmış olan Haydar Tilbe’nin eseri
oluşturmaktadır. Bu makalede Doğu
Türkçesinin klasik öncesi dönem şairlerinden olan Haydar Tilbe’nin Mahzenü’l Esrâr adlı eserinde yer alan
deyimler incelenecektir. Deyimler, belirli bir kavramı, duyguyu, düşünceyi,
hareketi anlatmak üzere bir araya gelen en az iki sözcüğün gerçek anlamlarının
dışında kullanılmaları suretiyle ortaya çıkan kalıplaşmış sözcük öbekleridir. Bu çalışmada da Avni
Gözütok’un Fenomen Yayınları’ndan çıkan 2008 tarihli Haydar Tilbe Mahzenü’l-Esrâr adlı eseri esas alınarak tespit edilen
deyimler, kavram alanlarına göre tasnif edilecek ve bu deyimlerin Doğu
Türkçesinin klasik edebî dil şeklini almaya başladığı evresindeki söz varlığına
olan etkisi ortaya konulacaktır.
Anahtar Sözcükler: Doğu Türkçesi,
Mahzenü’l Esrâr, deyimler, söz varlığı, kavram alanı
Collections
- Kitapta Bölüm [13988]