http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14108

Abstract

Türkçe, 1342'de Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan 1839'da Tanzimat dönemine kadar konuşma dili olarak kabul görmüştür. Buna göre, bu makalenin ana soruları şöyle sıralanabilir: İlk olarak, Türk dili bilimseldil olarak niçin kabul görmemiştir; İkincisi, Türkçe konuşma dili bilimsel bir dile dönüşene kadar çeviri etkinliği açısından tarihsel hangi aşamalardan geçmiştir? Son olarak uzun süre yabancı dillerin üstünlüğünün ardınTürkçe, 1342'de Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan 1839'da Tanzimat dönemine kadar konuşma dili olarak kabul görmüştür. Buna göre, bu makalenin ana soruları şöyle sıralanabilir: İlk olarak, Türk dili bilimseldil olarak niçin kabul görmemiştir; İkincisi, Türkçe konuşma dili bilimsel bir dile dönüşene kadar çeviri etkinliği açısından tarihsel hangi aşamalardan geçmiştir? Son olarak uzun süre yabancı dillerin üstünlüğünün ardından sonra çeviri etkinliğinin terminoloji oluşumunda etkisi ne olmuştur. Osmanlı İmporatorluğunun hüküm sürdüğü dönemde Türkçe, Arapça ve Farsça kelimeler veya terimlerden oluşan Osmanlı Türkçesi resmi ve bilimsel dil olarak kullanılmıştır. Özellikle yüksek öğrenim kurumları olan medreselerde bilimsel olarak Arapça müfredatlarının şekillenmesinde temel alındığından olarak eğitim dili çoğunlukla Arapça olmuştur. Ancak, İmparatorluğun askeri ve ekonomik çöküşü, Osmanlı aydınlarının zamana ayak uydurmak ve başka uluslar arasında hayatta kalmak Batı bilimine yönelmesine yol açmıştır. Buna göre, bu yazı Türk dili dilinin, Osmanlı bilim tarihinde çeviri etkinliği açısından bilimsel bir dile nasıl dönüştüğünü incelemektedir. Buna göre, Türk terminoloji oluşumunun temellerinin yanı sıra Türk bilimsel dilinin temellerini atan üç faktör şöyle sıralanmıştır: Yeni kurulan saray ya da sivil askeri ya da tıp yüksek okulları, İmparatorluk himayesinde ya da sivil olarak kurulan bilimsel akademiler ve ders kitaplarıyla ilgili çeviri etkinliğinin bir uzantısı olarak terminolojik çalışmalar ya da Osmanlı bilimsel akademiler tarafından çıkartılan bilimsel dergiler şeklindeki yayına dönük faaliyetlerdir.Türkçe, 1342'de Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan 1839'da Tanzimat dönemine kadar konuşma dili olarak kabul görmüştür. Buna göre, bu makalenin ana soruları şöyle sıralanabilir: İlk olarak, Türk dili bilimseldil olarak niçin kabul görmemiştir; İkincisi, Türkçe konuşma dili bilimsel bir dile dönüşene kadar çeviri etkinliği açısından tarihsel hangi aşamalardan geçmiştir? Son olarak uzun süre yabancı dillerin üstünlüğünün ardından sonra çeviri etkinliğinin terminoloji oluşumunda etkisi ne olmuştur. Osmanlı İmporatorluğunun hüküm sürdüğü dönemde Türkçe, Arapça ve Farsça kelimeler veya terimlerden oluşan Osmanlı Türkçesi resmi ve bilimsel dil olarak kullanılmıştır. Özellikle yüksek öğrenim kurumları olan medreselerde bilimsel olarak Arapça müfredatlarının şekillenmesinde temel alındığından olarak eğitim dili çoğunlukla Arapça olmuştur. Ancak, İmparatorluğun askeri ve ekonomik çöküşü, Osmanlı aydınlarının zamana ayak uydurmak ve başka uluslar arasında hayatta kalmak Batı bilimine yönelmesine yol açmıştır. Buna göre, bu yazı Türk dili dilinin, Osmanlı bilim tarihinde çeviri etkinliği açısından bilimsel bir dile nasıl dönüştüğünü incelemektedir. Buna göre, Türk terminoloji oluşumunun temellerinin yanı sıra Türk bilimsel dilinin temellerini atan üç faktör şöyle sıralanmıştır: Yeni kurulan saray ya da sivil askeri ya da tıp yüksek okulları, İmparatorluk himayesinde ya da sivil olarak kurulan bilimsel akademiler ve ders kitaplarıyla ilgili çeviri etkinliğinin bir uzantısı olarak terminolojik çalışmalar ya da Osmanlı bilimsel akademiler tarafından çıkartılan bilimsel dergiler şeklindeki yayına dönük faaliyetlerdir.Türkçe, 1342'de Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşundan 1839'da Tanzimat dönemine kadar konuşma dili olarak kabul görmüştür. Buna göre, bu makalenin ana soruları şöyle sıralanabilir: İlk olarak, Türk dili bilimseldil olarak niçin kabul görmemiştir; İkincisi, Türkçe konuşma dili bilimsel bir dile dönüşene kadar çeviri etkinliği açısından tarihsel hangi aşamalardan geçmiştir? Son olarak uzun süre yabancı dillerin üstünlüğünün ardından sonra çeviri etkinliğinin terminoloji oluşumunda etkisi ne olmuştur. Osmanlı İmparatorluğunun hüküm sürdüğü dönemde Türkçe, Arapça ve Farsça kelimeler veya terimlerden oluşan Osmanlı Türkçesi resmi ve bilimsel dil olarak kullanılmıştır. Özellikle yüksek öğrenim kurumları olan medreselerde bilimsel olarak Arapça müfredatlarının şekillenmesinde temel alındığından olarak eğitim dili çoğunlukla Arapça olmuştur. Ancak, İmparatorluğun askeri ve ekonomik çöküşü, Osmanlı aydınlarının zamana ayak uydurmak ve başka uluslar arasında hayatta kalmak Batı bilimine yönelmesine yol açmıştır. Buna göre, bu yazı Türk dili dilinin, Osmanlı bilim tarihinde çeviri etkinliği açısından bilimsel bir dile nasıl dönüştüğünü incelemektedir. Buna göre, Türk terminoloji oluşumunun temellerinin yanı sıra Türk bilimsel dilinin temellerini atan üç faktör şöyle sıralanmıştır: Yeni kurulan saray ya da sivil askeri ya da tıp yüksek okulları, İmparatorluk himayesinde ya da sivil olarak kurulan bilimsel akademiler ve ders kitaplarıyla ilgili çeviri etkinliğinin bir uzantısı olarak terminolojik çalışmalar ya da Osmanlı bilimsel akademiler tarafından çıkartılan bilimsel dergiler şeklindeki yayına dönük faaliyetlerdir