kalkınmada yeni yaklaşımlar

Abstract

Bu çalışma günümüzde tarım ve kalkınma başlığının ne şekilde ele alındığını analiz etmeyi hedefliyor. Öncelikle günümüzde tarım ve kalkınma birlikte ele alındığında hangi başlıkların

“sorun” olarak tanımlandığını dikkate alınıyor.

Bundan dolayı çalışmanın temel çıkış noktasını neoliberal politikaların kalkınma iktisadına

etkisi ile tarım başlığının bu kapsamda nasıl ele alındığı oluşturuyor. Bu kapsamda özellikle

1980 sonrasında Bretton Woods kurumlarının tarım başlığı ile ilgili önerdiği politikaların

günümüzdeki tarımsal yapıları şekillendirdiği görülmektedir. Örneğin doğrudan gelir

destekleme politikaları ile tarımsal ürünlerin ticaretinde yaşanan liberalizasyon bugün

özellikle gelişmekte olan ülkelerin tarım alanında yüzleştiği sorunların nedenleri olarak da

karşımıza çıkmaktadır.

Tarımdan sanayiye kaynak aktarımı, tarımsal ürünlere dayalı sanayileşme modeli, kırsal

alandan şehirlere göç vb., en genel haliyle modernleşme kuramının tarım sorununun nasıl ele

aldığı ile neoliberal politikaların tarım başlığını ele alışı arasındaki farklılıklar dikkate alınırken,

günümüzde tarım sorunun tanımlarken Byres’ın (2006) “yeni neoklasik iktisadın eleştirisi”

kapsamında ele aldığı tarım ve kalkınma ile ilgili temel başlıklar temel alınacaktır.

Deregülasyon, özelleştirme ve liberalizasyon politikaları sonucunda tarımsal üretimin yapısını

belirleyen koşulların farklılaştığı görülürken tarımsal kurumların da yeniden yapılandırma

sürecine girdiği görülmektedir. Uruguay Round’un ardından tarımsal ürünlerin ticaretinde

uygulanan liberalizasyon politikaları, devlet ve piyasaların kalkınma sürecindeki işlevinin

yeniden tanımlanması, tarımsal ürünlerin arz koşullarını belirleyen temel unsurlar olarak

karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu gelişmelerin tarımsal yapılarda ne tür farklılıklar arz ettiği

ve de gelişmekte olan ülkelerde ne tür etkiler yarattığı aktarılmaya çalışılacak, bu kapsamda

tarımsal işletmelerin yapısı, biyoteknoloji ve kalkınma, tarım ürünleri fiyatlarındaki

dalgalanmaların etkileri ele alınacaktır.

Kısacası, bu çalışma ile 21.yy’da tarım sorunu olarak hangi başlıkların alındığı dikkate alınarak

söz konusu “sorunların” nedenleri ile uygulanan tarım politikalarının sonuçlarının nasıl bir

kalkınma süreci ortaya çıkardığı tartışılmaya çalışılacaktır.