Türkiye’de 1992’de Kurulan Devlet Üniversitelerinin, Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle, Performans Değerlendirmesi: Coğrafi Bölge Uygulaması

Abstract

Devlet üniversitelerimiz kamu tüzel kişiliğine haiz olarak kanunla kurulmuş, teşkilatlanmış, içyapılarına göre ise mal topluluğu olarak belirli bir sosyal amaca özgülenmiş, birbirinden bağımsız kurumlardır. Birbirlerinden bağımsız ve dolayısıyla ilişkisiz olmalarına rağmen benzer girdiler kullanarak, benzer çıktılar elde etmektedirler. Birbirleriyle ilişkisiz olmaları nedeniyle birbirlerine göre verimlilik karşılaştırması yapmak neredeyse imkânsız hale gelmektedir. Çünkü her yükseköğretim kurumunun akademik personel sayısı, idari personel sayısı, öğrenci sayısı, mezun öğrenci sayısı, akademik birim sayısı, yıllık bütçe miktarı, yıllık harcama miktarı, akademik personel bilimsel faaliyet sayısı, yapılan proje sayısı, patent sayısı, bulunduğu coğrafi konum itibariyle sosyal-demografik etkiler gibi birbirinden çok farklı unsurları vardır. Bu benzer girdilerle, benzer çıktılar elde edilirken birbirlerinden bağımsız olmaları nedeniyle, süreçlerini değerlendirebilmek birbirleriyle karşılaştırmayı mümkün kılmak için bu çalışmada, göreli etkinlik karşılaştırması yapmayı amaçlayan ve doğrusal programlama prensiplerinden yararlanan, yönetsel mekanizmalara iç görü kazandırabilecek parametresiz bir teknik olan veri zarflama analizi kullanılmıştır. Çalışmada, veri olarak 1992’de kurulan devlet üniversitelerinden 7 coğrafi bölgeyi temsilen 7 üniversite seçilmiş ve bu üniversitelerin 2015 yılında kamuoyuna açıkladıkları 2014 yılı resmi faaliyet raporlarındaki bilgiler esas alınmıştır. Araştırmanın amacı, seçilen yükseköğretim kurumlarının veri girdileri kullanarak ulaştığı çıktılarda, birbirlerine kıyasen ne kadar göreli etkin olduğunun değerlendirilmesidir. Üniversitelerin kamuoyuna açıkladıkları resmi faaliyet raporlarının muhteviyat olarak veri birliğini sağlayacak şekilde hazırlanmıyor olması çalışmanın sınırlılıklarını oluşturmaktadır. Bu nedenle seçilen girdi ve çıktı değerlerinin mümkün olduğunca spesifik olmaktan çok, genel veriler olması tercih edilmiştir. Bu seçilen 7 devlet üniversitesinin 2014 yılı göreceli etkinlikleri analiz edilmiş ve etkin olmayan üniversitelerin hangi girdi ve çıktı değerler bağlamında etkin olmadığı, etkin hale gelebilmeleri için izlemeleri gereken yollar ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır.