Marmara Denizi’nin Farklı Bölgelerindeki Kıyısal Alan Yüzey Suyunda Deterjan Kirliliğinin 2012 Yaz Ve Kış Değerlerinin Karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada İstanbul ve Çanakkale Boğazları da dahil olmak üzere Marmara Denizi’ nin farklı kıyılarından alınan yüzey suyu örneklerinde deterjan kirliliği seviyeleri araştırıldı.

Metot: Deterjan miktarının belirlenmesi, metilen mavisinin anyonik yüzey aktif maddelerle reaksiyonu sonucu oluşan mavi renkli tuzun kloroformda çözülmesiyle spektrofotometrik olarak ölçümü metoduna göre yapıldı (Anonymous, 1995). Örneklerin absorbansları Shimadzu UV-1800 model spektrofotometre ile 652 nm’ de okundu. 2012 kış ve yaz mevsimine ait su örnekleri 15 farklı istasyondan alınarak 3 paralel halinde çalışıldı.

Sonuçlar ve Tartışma: Deterjan konsantrasyonları kışın 14.88 – 31.12 µg/L, yazın ise 30,63– 58,73 µg/L arasında değişiklik göstermiştir. Kışın en düşük değer Anadolu Feneri istasyonunda, en yüksek değer ise Kadıköy istasyonunda çıkarken, yazın benzer olarak en düşük değer Anadolu Feneri istasyonunda, en yüksek değer ise Kadıköy istasyonunda bulundu. Bu durum özellikle deterjan konsantrasyonları yüksek bulunan istasyonların, bu bölgelerde Okuş ve diğ. (2008) tarafından belirtilen İstanbul ili atık su arıtma tesisleri ve atık su deşarjları noktalarına yakın olması ile, düşük konsantrasyonların bulunduğu istasyonların da yoğun yerleşim bölgelerinin uzağında olması ile ilişkilendirilmiştir. Genel olarak yaz mevsimine ait konsantrasyonlar kış mevsimine oranla daha yüksek bulundu. Yaz mevsimine ait kirlilik değerlerinin yüksek olmasına, istasyonlardan çoğunda yazlık bölgelerin bulunması ve yaz aylarında bu tür yerleşim yerlerinin nüfusunun artmasının etken olduğu düşünülmektedir. Yapılan istatistiki analiz (Univariate analysis) sonucunda deterjan değerleri mevsimlere ve istasyonlara göre farklılık göstermiş ve ayrıca sonuçlara göre mevsimlerin ve istasyonların deterjan değerleri üzerinde ortak etkisi tespit edilmiştir.

2006 tarihli 26048 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve yürürlüğe giren Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği, Yüzme ve Rekreasyon Amacıyla Kullanılan Suların Sağlaması Gereken Kalite Kriterleri Tablosuna göre Metilen Mavisi ile reaksiyon veren yüzey aktif maddeler sınır değeri kalıcı köpük oluşturmayacak seviyede (≤ 0,3 mg/L) olmalıdır. Bu çalışmada alınan su örneklerinde ortalama değer kış mevsimi için 24,26 µg/L (0,024 mg/L), yaz mevsimi içinse 45,06 µg/L (0,045 mg/L) sınır değerin altındadır. Bu sonuç ise 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Deniz ve Kıyı Suları Kullanım amaçlarına göre sınıflandırılmasında II. Sınıf Su kriterlerine uymaktadır.