ELEKTRON ARK IŞINLAMASINDA X-IŞINI KONTAMİNASYONU

Abstract

Mastektomi sonrası toraks cidarı düzensiz olan hastalarda kalınlık farklılıkları, düzensiz kontur, doku eksikliği, uzun skar ile birlikte alan birleşim problemleri gibi nedenlerden dolayı sabit elektron huzme tedavisi ile homojen bir ışınlama yapmak zordur. Bu gibi hastalarda elektron ark tedavisi alternatif bir yöntemdir. Elektron ark tedavisi sırasında hastaya istenmeyen foton dozu verilir. Bu çalışmada, elektron ark ışınlaması sırasında enerjiye ve ark açısına bağlı olarak oluşan foton dozu (x-ışını kontaminasyonu) araştırılmıştır. Çalışmada 6-16 MeV elektron enerji kademelerine sahip Saturne 41 lineer hızlandırıcı, X-OMAT-V verifikasyon filmi, silindirik fantom, piksel manuel dansitometre kullanıldı. 5x30 cm2 alanda 0°, 60°, 90°, 120°, 180° ark açılarında, 6, 9, 13.5, 16 MeV enerjileri için silindirik fantomda, izosantrik olarak ışınlanan verifikasyon filmlerinde x-ışını kontaminasyonu dansitometre yardımıyla değerlendirildi, izosantır derinliği 15 cm olarak alındı. Film dozimetrisi ile elde edilen %DD eğrilerinde, izosantır derinliği civarında dozun yükselme eğiliminde olduğu gözlendi. Bu yükselme enerji ve ark açısı ile artmakta ve maksimum doz noktasına göre %26.5'lere kadar çıkmaktadır. 6 MeV elektron enerjisinde bu değer 0° ark açısında %5.5 iken, ark açısı arttıkça yükselmekte ve 180° ark açısında %22.5 olmaktadır. Benzer şekilde 16 MeV elektron enerjisinde 0° ark açısında %10 iken, 180° ark açısında %26.5'lere ulaşmaktadır. Dozdaki bu artış bremss ışınlarının (x-ışını) kontaminasyonundan kaynaklanmaktadır. Elektron ark tedavisi, eğri yüzeyleri takip eden geniş yüzeyel tümörlerin tedavisinde önemli rol oynamaktadır. Bu tedavi sırasında izosantır çevresindeki x-ışını kontaminasyonu arttığından, izosantırın yerleşiminde kritik organlara dikkat edilmesi ve tedavi planlaması sırasında x-ışını kontaminasyonunun dikkate alınması gerekmektedir.