Borsa İstanbul’da Gürültüye Dayalı İşlem: EGARCH-M Modeli ile Getiri Oranları Üzerindeki Gürültü Etkisinin Ölçümesi

Abstract

Varlıkların temel değeri üzerinde etkisi olması gereken bilgi dışında yer alan ve rasyonel temelli alım satım işlemi dışında yeni bir habere dayalı olmayan işlemler olarak tanımlanabilen gürültüye dayalı işlemin finansal varlıkların fiyatları üzerinde bozucu bir etkiye sahip olduğu ve gürültüye dayalı işlem riskini oluşturduğu yaygın bir görüş olarak literatürde yer almaktadır. Gürültü olgusunun varlığı ve varlık fiyatları üzerindeki etkisinin ölçülmesi ise birbirinden oldukça farklı yöntemlerle yapılmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmada 20.04.2000-17.09.2021 döneminde BİST-100 endeksi finansal zaman serilerinin gösterdiği değişen varyans, kalın kuyruklu dağılım ve bilgiye karşı asimetrik reaksiyona uygun bir yaklaşım olan EGARCH-M yöntemi ile modellenerek getiri oranı üzerindeki gürültü ve bilgi etkilerinin tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Böylelikle alternatif gürültü ölçüm yaklaşımlarının literatürde belirtilen dezavantajlara sahip olmayan bir yöntemle gürültünün Borsa İstanbul’daki varlığının ölçümü ve gürültü riskinin zaman içindeki değişimi ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular piyasaya giren bilginin BİST-100 endeksi volatilitesi üzerindeki etkisinin asimetrik olduğu, olumsuz bilgilerin etkisinin olumlu bilgilerden daha fazla olduğu, gürültünün BİST-100 endeksi getiri oranları üzerindeki etki ortalamasının artırıcı, bilginin ise düşürücü olduğu ancak her iki etki ortalamasının da istatistiksel olarak anlamlı olmaması nedeniyle tahmin edilebilirliklerinin güç olduğu şeklindedir.