ATEBETÜ'L-HAKAYIK'TA GEÇEN DEYİMLER, ATASÖZLERİ VE ÖZDEYİŞLER
Abstract
Bir millete millet olma özelliği kazandıran ve onu diğer milletlerden
ayıran en önemli unsurların başında dil gelir. Dil, insanlar arasında
sadece iletişim aracı olması dışında, insanlar gibi nefes alan,
duygulanan, kızan, sevinen, ağlayan ve ölen bir canlıdır. Dil, ister
sözle ister yazıyla olsun bir milletin benliğinde kültür, edebiyat, müzik
olarak yer etmiş ve o milletin görünen yüzünün ötesinde, görünmeyen,
manevi bir gücüdür.
Bir milletin yaşam aynası olan dilde özellikle günlük konuşmalarda
bir estetik ve incelik unsuru kabul edilen bazı dil birlikleri vardır ki
sadece bunlara bakıldığında bile o milletin içtimai yapısı anlaşılabilir.
Atasözleri, özdeyişler ve deyimler olarak bilinen bu dil birlikleri
yüzyıllar boyu kullanılagelmiş ve o dilin estetik gücü zenginlik
göstergesi olmuştur.
Kadim bir tarihe sahip Türkçemiz atasözlerini, özdeyişlerini ve
deyimlerini yüzyıllar boyu nakış nakış işlemiş; bu dil birlikleri dil
varlığının en önemli unsurlarından biri olarak kültürümüz ve
edebiyatımız içerisinde yer almıştır.
Yüknekli Edip Ahmet’e ait ve önemli dil yadigârlarımızdan biri olan
Atebetü’l-Hakâyık kültürel ve sosyal hayatın İslam kültürü ile
yoğrulmaya başladığı dönemlerde ortaya çıkması ve bu dönem
Türkçesinin estetik gücünü göstermesi bakımından önemlidir.
Muhtevasında barındırdığı atasözleri, deyimler ve özdeyişler
Türkçemizin estetik gücünü ve zevk anlayışını çok güzel bir şekilde
ifade etmektedir. Bu durumun belirgin bir şekilde ortaya çıkarılması
amacı ile çalışmamızda Atebetü’l-Hakâyık’ta bulunan atasözleri,
deyimler ve özdeyişler tespit edilmiş; bu atasözleri, deyimler ve
özdeyişlerin günümüz Türkiye Türkçesi karşılığı ve cümle içi
anlamları verilmiştir.
URI
http://hdl.handle.net/20.500.12627/143713http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuturkiyat/article/view/1023021992/pdf_23
Collections
- Makale [92796]