Akut Psikiyatri Hastalarının Mekanik Tespit Deneyimleri

Abstract

Amaç: Bu çalışmada akut psikiyatri kliniğinde yatarak tedavi gören ve mekanik tespit deneyimi yaşamış kadın hastaların, bu yönteme ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Araştırma, niteliksel araştırma yöntemlerinden “fenomenolojik yöntem” kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Mekanik tespit deneyimi sonrası en az 24, en fazla 72 saat içinde, özel bir odada yüz yüze görüşme yoluyla, araştırmacılar tarafından oluşturulmuş yarı yapılandırılmış soru formu aracılığı ile 16 hasta ile görüşülmüştür. Görüşmeler yapılmadan önce, ilgili kurumdan araştırmanın yapılabilmesi için gerekli etik kurul onayı ve izin alınmıştır. Görüşmelerden elde edilen verilerin analizinde, tümevarımcı içerik analizi kapsamında, araştırılan konuyla doğrudan ilgili anlamlı birimler çıkarılmış, açık kodlama yapılarak kategoriler oluşturulmuştur.

Bulgular: En çok kullanılan tespit yöntemi gövde tespiti olup (8 hasta), en az kullanılan ekstremite tespitidir (4 hasta). 11 hasta mekanik tespiti kendileri açısından gereksiz, ancak başka hastalar için gerekli görürken, 2 hasta hiç kimseye uygulanmaması gerektiğine ve yine 2 hasta da hem kendileri hem de başka hastalar için bu yöntemin gerekliliğine inandıklarını bildirmiştir. Hastaların ifadelerine göre, mekanik tespite alınma nedeni dört hasta için tedaviyi red iken, oniki hasta için agresyon da içeren uyumsuz davranışlar sergileme olarak belirlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda “yöntemin olumlu ve olumsuz yönleri” ana kategorisinde beş olumsuz, iki olumlu alt kategori belirlenmiştir. Yöntemin olumsuz yönleri kategorisi altında “fiziksel ve ruhsal travma nedeni (14 hasta), insan hakları ihlali (10 hasta), cezalandırılma hissi (9 hasta), terapötik ilişkiye zarar (8 hasta), özerkliğin reddi ve özgürlük kısıtlaması (7 hasta)”, olumlu yönlerinde ise “rahatlığın sağlanması ve öz-değerlendirme fırsatı (10 hasta), tedavinin parçası olma (3 hasta)” başlıkları belirlenmiştir.

Tartışma: Mekanik tespit yönteminin, hastalar için sorunlu ve ikilemli bir durum olduğu belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen temel boyut, uygulanmaması gereken ve pek çok olumsuz yönü olan bir yöntem olduğudur. Ancak bazı hastalar için dinlenme ve öz-değerlendirme yapmak için bir fırsat olarak görülmesi ve son çare olarak değerlendirilmesi de bir başka çarpıcı sonuçtur. Anahtar Kelimeler: Mekanik Tespit, akut psikiyatri, psikiyatri hastası, deneyim, kalitatif araştırma