Erzurum - Kayakla Atlama Kuleleri and Pistleri Heyelanı, 7 Temmuz 2014 (Ski Jumping Towers and Runways Landslide in Erzurum, 7 July 2014)

Abstract

Heyelan, genel olarak, bir yamaçtaki kaya, toprak veya molozların yamaç aşağı, eğimin doğrultusunda gravitenin etkisinde hareket etmesidir. Her yıl çok sayıda insan heyelan sebebiyle hayatını kaybetmekte ve fazla miktarda maddi zarar görülmektedir. Heyelanların sebepleri arasında aşırı yağış, deprem, volkanik aktivite ve antropojenik etkiler veya bu etkilerin kombinasyonları gösterilebilir. Heyelanlar sebebiyle sadece ABD’de her yıl 2 milyar Dolar’a yakın maddi zarar meydana gelmektedir (USGS, 2010).

Çalışma sahası, Erzurum Ovasında yer alan Kiremitlik Tepe’dir. Kiremitlik Tepe üzerine 67 milyon $ bütçe ile 2011’de inşa edilen 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunları atlama rampaları ve pistlerindeki yamaçta 7 Temmuz 2014 ve 15 Temmuz 2015 tarihlerinde iki heyelan meydana gelmiştir. İlk heyelan sonucunda atlama rampaları ve kulelerinin bulunduğu tesis tamamıyla kullanılamaz hale gelmiştir. Çalışmada bu heyelanın doğal ve antropojenik nedenleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada geçmiş çalışmalardan, raporlardan ve uydu görüntülerinden yararlanılmıştır. Bölge ile ilgili devam eden bir davanın bulunması ve bu nedenle sahanın ziyarete kapalı olması araştırmayı kısıtlayan etkenlerdir.

Kiremitlik Tepe, bir antiklinal yapısında olup kuzeyi ve güneyi faylarla sınırlandırılmıştır. Ayrıca bu antiklinal aktif faylarla parçalanmış durumdadır. Pliyosen yaşlı Gelinkaya Formasyonu (tüf ve bazalt blokları) üzerine gelen Kuaterner alüvyonları Kiremitlik Tepe’yi oluşturmaktadır. Bunun sonucunda heyelanın jeolojik yapı ve hatalı mühendislik uygulamaları sonucu meydana geldiği kanısına varılmıştır. Uydu görüntülerinin incelenmesi ile sahanın inşaat öncesinde de bir heyelan sahası olduğu anlaşılmıştır. Gevşek malzemenin bulunduğu ve hareket halinde olan yamaç üzerine önlem alınmadan inşa edilen yapılar heyelanı tetiklemiştir. Yamaçtaki yükler kaldırılmalı ve doğal halde bırakılmalıdır. Aksi halde tekrarlanan yeni heyelanlar kaçınılmazdır.

Anahtar kelimeler: Heyelan, antropojenik yamaç kayması, kayakla atlama rampaları, kış sporları, Erzurum.