2012, İstanbul ve Çevresindeki Geç Permiyen-Erken Triyas Yaşlı Granitoyidlerin Jeokimyasal ve Jeokronolojik İncelenmesi, Bildiriler Kitabı, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

Abstract

İ

STANBUL VE ÇEVRESİNDEKİ GEÇ PERMİYEN-ERKEN TRİYAS

YA

ŞLI GRANİTOYİDLERİN JEOKİMYASAL VE JEOKRONOLOJİK

İ

NCELENMESİ

Sabah Yılmaz Şahin1, Namık Aysal1, Yıldırım Güngör1 ve Yüksel Örgün2

1: İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 34320 Avcılar, İstanbul

(sabahys@istanbul.edu.tr)

2: İstanbul Teknik Üniversitesi, Maden Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 34469 Maslak, İstanbul

Özet:

İstanbul’un batısında Çatalca, orta kesiminde Çavuşbaşı ve doğusunda da Gebze

(Kocaeli) yöresinde granitik kayaçlar yüzeylenmektedir. Çatalca ve Gebze yörelerindeki bu

kayaçlar hem jeokimyasal olarak hem de ya

ş olarak birbirlerine benzer özellikler

sunmaktad

ırlar. Çatalca bölgesinde Tepecik kataklastik graniti (TKG) Istranca Zonu temel

kayaçlar

ının içerisine sokulum yapmakta iken, Gebze yöresindeki Sancaktepe graniti (SG) ise

İ

stanbul Zonu Paleozoyik birimleri içerisinde konumlanmaktadır ve her iki birim iki farklı

tektonik alt birli

ği temsil etmektedirler.

TKG mineralojik olarak ortoklaz, kuvars, plajiyoklaz ve biyotit ile zirkon, apatit ve opak

minerallerden olu

şmaktadır. İkincil olarak klorit, muskovit, epidot mineralleri içermekte ve

tipik kataklastik doku göstmektedir. SG ise, iri taneli-tanesel dokulu, biyotit granit, altere

granit türü kayaçlardan olu

şmakta ve mineralojik bileşim olarak ortoklaz, kuvars, plajiyoklaz,

biyotit ile zirkon, apatit ve opak mineral içermektedir.

Plütonlar jeokimyasal olarak, subalkalin, yüksek K’lu kalkalkalin ve peralumino

karaktere sahiptirler. ASI de

ğerleri 1.0-1.2 arasında olup, genellikle I-tipi magma

karakterinde, baz

ı örnekler ise I-tipi ile S-tipi arasında konumlanmaktadırlar. REE

davran

ışında hafif REE den ağır REE’re doğru zayıf bir azalma gözlenmektedir. Negatif Eu

anomalisi, her iki birimde de çok belirgindir. TKG için

87/86Sr(i) 0,701123 - 0,704607 ve

143

/144Nd(i) oranları 0,512380 - 0,512431 değerlerine; SG 87/86Sr(i) 0,692601 - 0,705245; ve

143

/144Nd(i) 0,512251 değerlerine sahiptir.

Bu kayaçlarda güncel olarak yap

ılan U-Pb zirkon SHRIMP yaşlandırmasında Permiyen-

Triyas s

ınırını temsil eden ortalama 249.4 ± 1.5 – 253.7+1.75 My (Alt Triyas) yaşları elde

edilmi

ştir. K-Ar yaşlandırması da benzer olup, Tepecik kataklastik graniti için muskovit

minerallerinde 223.8+1.6 My, Gebze graniti biyotit minerallerinde 255.9+1.75 My ya

şları

elde edilmi

ştir.

Tüm bu veriler, her iki granitik kayac

ın, benzer zamanlarda, benzer petrolojik

özelliklerde olu

ştuğunu göstermektedir. Magma kaynağı olarak da muhtemelen yayla ilişkili,

kabuk katk

ısının olduğu, manto kökenli bir magma kaynağından oluşabileceği ileri

sürülebilir.

Anahtar Kelimeler:

Istranca ve İstanbul Zon, U-Pb SHRIMP yaşlandırma, K-Ar

ya

şlandırma, 87/86Sr(i) ve 143/144Nd(i) oranları.