Oresteia: Bir Modern Devlet ve Adalet Tartışması

Abstract

"Kabile reisi" ve kabile devleti‖ gibi ifadeler Türkiye‘deki siyasal söylem içinde hakaret olarak kullanılır. Bu ifadeler söz konusu kişilerin veya toplumların "modern bir devlet"e sahip olmadıklarından dolayı ilkel, vahşi, düzensiz, başka bir deyişle barbar ve hayvani olduğunu ima eder. Kabile reisi teriminin kullanımı, aynı zamanda hem modern devlet gibi bir siyasi örgütlenmeyi yüceltir hem de cahillik, gerilik, hukuksuzluk, şiddet ve diğer olumsuz özelliklerin kabile toplumlarının kaderi olduğu yönündeki dogmayı yeniden üretir. Makalede Aiskhylos tarafından M.Ö. 458‘te yazılmış olan Oresteia Üçlemesi‘ne odaklanacağım. Bu üçleme kabileden devlete, akrabalıktan vatandaşlığa, ana erkillikten baba erkilliğe geçişteki sorunlar hakkındadır. Makalede üçlemede devletin nasıl kan davasını sonlandıran bir otorite olarak tahayyül edildiği ve akrabalık ilişkilerinin nasıl kontrolsüz şiddetin kaynağı olarak görüldüğü tartışılacaktır. Kabile ve devlet arasındaki gerilim bu üçlemenin merkezini oluşturur. Metinde kısas hukuku, Erinyeler aracılığıyla temsil edilen -ilkel topluma ait yazılı olmayan- kurallar, Apollo‘nun tanrısal ve erkil kimliğinde vücut bulan modern devletin yazılı kanunlarıyla karşı karşıya getiriliyor. Üçlemenin sonunda Apollo‘nun temsil ettiği modern devlet kabile devletine karşı verdiği savaşı kazanmış ve ona baskın gelmiş gibi görünse de oyların eşitliği tarafların da eşitliğinin bir göstergesidir. Son sahnede Deux ex Machina olan, Apollo, çözümü sağlıyor.