Latincede Fiiller

Abstract

Latince’nin kelime çeşitleri arasında en önemli yeri tutan kelimelerden biri olan fiiller: varlıkların yaptıkları işleri, oluşları, hareketleri ve içinde bulundukları durumları bildiren ve kişi, zaman, yargı belirten kelimelerdir. Türkçe’de olduğu gibi Latince’de de fiiller cümle içinde yüklem görevinde bulundukları zaman tek başlarına basit bir cümle oluşturabilen, bir düşünceyi, yargıyı, durumu ifade edebilen kelimelerdir. Latince’yi yeni öğrenmeye başlayanlar için hazırlanmış olan bu çalışma Latince’nin gramerinde önemli bir yeri olan fiillerin özelliklerine göre gruplandırılışı, kip, çatı, zaman ve şahıslara göre aldığı değişik biçimler (fiil çekimi) ve fiillerden yapılan diğer yapıların şekilsel özellikleri üzerinedir; Latince’de fiillerin cümle içinde kullanılışları ile ilgili bilgilere bu çalışmada yer verilmemiştir. Oluşturulan çekim tablolarında her bir gruptan örnek bir fiil alınarak var olan bütün kip, çatı ve zamanlarında çekimi yapılmış, ayrıca fiillerden isim ve sıfatların nasıl oluşturulduğu da gösterilmiştir. Çalışmanın sonunda Latince’de en çok kullanılan fiiller abecesel olarak (Latince-Türkçe) yer almaktadır. Küçük bir fiiller sözlüğü niteliğindeki bu bölümde, her bir fiilin yanında parantez içinde verilen sayı ve açıklamalar o fiilin hangi çekim grubundan olduğunu ve özelliklerini belirtmektedir. Böylece her bir fiilin ait olduğu grubun örnek fiilinin çekimine gönderme yapılarak istenen fiilin istenen kip, çatı ve zamandaki çekimleri ve o fiilden kurulacak çeşitli yapıların oluşturulması kolayca mümkün olabilecektir.