Vergi Hukukunda Yanılma Halinde Gecikme Faizi Hesaplanmayacağı Hükmü Dolayısıyla Mücbir Sebeplerin Sonuçlarına İlişkin Bir Değerlendirme

Abstract

Mücbir sebepler de yanılma gibi kusurluluğu kaldıran hallerdendir. Kusurluluğun kalkması halinde, mükellefin davranışı cezayı gerektiren fiillerden olsa dahi ceza kesilmez. Cezalar bakımından geçerli olan bu genel ilke, ceza olmayıp asıl alacağın bir parçası olmaları nedeniyle fer’i alacaklar için kural olarak uygulanmaz. Bununla birlikte, zaman zaman gecikme faizi ve gecikme zammı gibi bazı fer’i alacakların maddi sebep ve sonuçları bakımından cezalara çok benzediği, hatta bu benzerliğin hukuki düzenlemelere de yansıdığı görülmektedir. Vergi Usul Kanunu’nun yanılma halinde ceza kesilmeyeceğinin düzenlendiği 369’uncu maddesinde 2010 yılında yapılan bir değişiklikle yanılmanın sonuçlarına gecikme faizi hesaplanmaması da eklenmiştir. Bu düzenleme vergi kanunlarında gecikme faizini kusura bağlayan ilk düzenleme olması bakımından önemlidir ve sadece yanılma kurumu bakımından değil başka vergi hukuku kurumları bakımından da sonuç doğuracak niteliktedir. Bunlardan biri de mücbir sebeplerdir. Vergi Usul Kanunu’nun 373’üncü maddesinde de mücbir sebep hallerinde vergi cezası kesilmeyeceği hükmüne yer verilmekle birlikte, burada yanılmada olduğu gibi gecikme faizine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Vergi Usul Kanunu’nun 369’uncu maddesinde yapılan değişikliğin, genel olarak vergi hukukunda yorum ilkeleri ile usul hukuku ve yargılama hukuku ilkeleri çerçevesinde Kanunun 373’üncü maddesi bakımından da uygulanabileceği, değerlendirilmektedir.