The extent that Turkish public relations agencies cover in the Turkish economy and their clients profiles.

Abstract

Irak'ta bulunan M.Ö. 1800 yıllarına ait çiftçilere tarımsal bilgiler veren tabletler her ne kadar ilk PR uygulamaları olarak kabul edilse de (Cutlip & Center & Broom, 1985), dünyadaki ilk bilinçli PR uygulamaları ABD'de 19. yüzyılın sonunda başlamıştır. Bu uygulamalar üzerine ilk halkla ilişkiler ajansı 1900'lerin ilk 20 yılı içinde ABD'de aralarında halkla ilişkilerin büyük isimleri Ivy Lee ve Edward Bernays'ın da bulunduğu bir dizi uzman tarafından kurulmuştur. Halkla ilişkilerin daha da yoğun yapılmaya başlandığı 1920'li yıllardan itibaren 20 yüzyılın ortasına kadar geçen sürede İngiltere, Fransa ve Almanya'da birer ikişer ajanslar kurulmaya başlanmıştır. Türkiye'de ise 1960'ların başlarından itibaren devletin desteklediği projeler ve bazı özel sektör kuruluşlarında uzmanların istihdam edilmesiyle başlayan halkla ilişkiler faaliyetlerinden sonra Türkiye'de ilk halkla ilişkiler ajansı 1974'te kurulmuştur. O zamandan bu yana geçen profesyonelleşme sürecinde, Türk halkla ilişkiler ajansları toplam ciro ve yarattıkları hacim bakımından profesyonel iletişim sektöründeki diğer oyuncular olan reklam ajansları ve kamuoyu araştırma şirketlerinin oldukça gerisinde kalmıştır. Son 40 yıla yaklaşan bu sürede ekonomideki hacmin artmasıyla, halkla ilişkiler ajanslarının artışıyla, bu ajansların hizmet verdiği kuruluş sayısı doğal olarak artmış ancak ajans hizmetlerinin ekonominin birçok alanına henüz nüfuz etmediği görülmektedir. Bu çalışmada, halkla ilişkiler ajanslarının hizmet verdiği müşteri profilleri incelenmiştir. Ajanslardan hizmet alan kuruluşların profilleri; kuruluş sayısı, sektörleri ve boyutları açısından ortaya konmuştur. Ayrıca, inceleme kapsamında ajansların hizmet verdiği kuruluşların yarattığı toplam ciro ortaya konarak, ajansların GSMH için de kapsadığı alan ortaya konmuştur, ekonomide ajanslar tarafından kapsanmayan alana da dikkat çekilmektedir.