EVSEL ATIKSU DENİZ DEŞARJI DİFÜZÖRLERİNDE HİBRİT KONTROL VANASI KULLANIMININ SEYRELME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Abstract

Evsel atıksuların denize deşarj sistemlerinde çoğunlukla üzerlerinde orifis (ağzı açık delik) bulunan çok delikli difüzörler kullanılmaktadır. Denize deşarj yapıları belirli bir proje ömrüne göre tasarlandıkları için ilk çalışmaya başladıklarında tam kapasite ile çalışmamaktadırlar. Bu durumda difüzörün tıkanmasına neden olabilen deniz suyunun içeri akışı gerçekleşebilmektedir. Bunun önüne geçilebilmesi için rehabilitasyon yöntemi olarak difüzör orifisleri üzerine tek yönlü akışı sağlayan ördek gaga kontrol vanaları eklenebilmektedir. Kontrol vanaları bir miktar enerji kaybına neden olabildiğinden difüzörün akış rejimi etkilenebilmekte ve bu da birinci seyrelmenin tasarlandığı değerden pozitif veya negatif farklılık göstermesine neden olabilmektedir. Literatürde bu durumun dairesel orifislerin tamamının ördek gaga çek valf (ÖÇV) ile değişiminin etkisi şeklinde incelenmiştir. Bu çalışmada ise difüzörün ilk işletmeye başlandığındaki sürekli dolu akış sağlayan orifisler hariç ÖÇV takılmasının birinci seyrelme üzerindeki etkileri incelenmiştir. Teorik olarak oluşturulan hibrit difüzörler, t=30 yıl proje ömürlü, tipik Q=1,5m3/s atıksu debi kapasiteli, d=150mm çaplı dairesel orifisli olarak tasarlanmıştır. Daha sonra, bu yayıcılara tamamen ÖÇV ve hibrit ÖÇV (HÖÇV) takılarak birinci seyrelmeleri çizgi kaynak için hesaplanmıştır. Alıcı ortam olarak tabakasız, durgun ve difüzör civarında yatay tabanı olan deniz ortamı seçilmiş olup, alıcı ortam yoğunluğu ρa=1025kg/m3 ve deşarj derinlikleri H=10m, 20m, 30m, 40m ve 50m alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Deniz deşarjı, difüzör rehabilitasyonu, birinci seyrelme, ördek gaga kontrol vanası