Endülüs’ün Görkemli Hilâfet Şehri: Medînetüzzehrâ

Abstract

Normal 0

false false false

EN-US JA X-NONE

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:Cambria; mso-ascii-font-family:Cambria; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Cambria; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

Abbâsî ihtilaliyle birlikte Emevî Devleti yıkıldı ve hilâfet 132/750’de Abbâsîlere geçti. Emevî hanedan mensuplarından Abdurrahman b. Muâviye’nin Şam bölgesinden Endülüs’e gelerek burada idareyi ele geçirmesiyle 138/756 yılında Endülüs Emevî Devleti kuruldu. Abbâsî hilâfetini tanımayan Endülüs Emevî hükümdarları kendilerini halife olarak da görmediler. Ne var ki IV/X. yüzyıl başlarında Endülüs Emevî hükümdarı olan III. Abdurrahman, 316/929 senesinde Endülüs’te halifeliği ilan etti ve bundan birkaç yıl sonra hilâfet merkezi olmak üzere Kurtuba (Córdoba) yakınlarında Medînetüzzehrâ adını verdiği yeni bir şehir kurdu. Şehir tipolojisi açısından Endülüs’te müslümanlar tarafından inşa edilen şehirlerden farklı bir karaktere sahip olduğu anlaşılan Medînetüzzehrâ, halife ve üst düzey bürokratların yaşadıkları ve kısmen de Kurtuba halkının yerleştiği bir merkezdi. İnşası kırk yıla yakın bir sürede tamamlanan Medînetüzzehrâ kısa süre içinde Endülüs’ün en görkemli şehri haline geldi; ilmî ve kültürel faaliyetler için de seçkin bir merkez oldu. V/XI. yüzyıl başlarında Endülüs’te yaşanan sosyal sorunlar ve ardından yaşanan siyasî parçalanma döneminde büyük tahribata uğrayarak terk edildi. Bu makalede Medînetüzzehrâ’nın kuruluş sürecinden tahribata uğrayıp metruk hale gelişine kadar olan dönemdeki siyasî ve kültürel durumu ele alınacaktır.