Aristotelesyen Tragedya Çerçevesinde David Mamet’in “Oleanna” Oyununun İncelenmesi

Abstract

David Mamet’in tartışma yaratan oyunu Oleanna, eleştirmenler tarafından, genellikle, cinsel taciz, siyaseten doğruculuk ve akademik eğitimin sorunlarını ele alan bir çerçevede değerlendirilmiştir. Mamet’in oyunları, aynı zamanda absürt tiyatro ile geleneksel realizmin bir bireşimi olarak görülmüştür. Mamet ise tüm bu yaklaşımlara karşı çıkarak Oleanna’nın, yüksek öğrenimin kurumsal zemininde, bir profesör ile öğrencisi arasındaki eşit olmayan güç ilişkisini anlatan Aristotelesyen bir tragedya olduğunu ifade etmiştir. Bu çalışmada, Mamet’in bu nitelendirmesinin izi sürülerek Oleanna, Aristotelesyen tragedyanın olay örgüsünü belirleyen unsurlar çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, Aristoteles’in tragedya tanımından hareketle, oyunun protagonisti olan profesör John ve olay örgüsü “hubris”, “hamartia”, “peripeteia”, “anagnorisis” ve “katharsis” kavramları açısından incelenerek, John’un modern trajik bir kahraman, Oleanna’nın da modern Aristotelesyen bir tragedya olduğu düşüncesi tartışılmaktadır.