Türkiye’de İslamcı Siyasetin ‘Uyanış’ Döneminde ‘Mümin Çocuğun’ İnşası

Abstract

ÖzetTürkiye’de İslamcı grupların yayın faaliyetleri özellikle 1980’lerin ikinci yarısında iç sosyopolitikdinamiklere ve İslam ülkelerinde gözlenen politik tartışma ve canlanmaya paralelolarak artış göstermiştir. Bu yayınlar hem endoktrinasyon çabasının yazılı kaynaklarınıoluşturmuş hem de İslami motifler içeren metinlerin popülerlik kazanmasını sağlamıştır.Sözü edilen dönemin ilgi çeken özelliği, İslamcı yayınların hedef okur kitlesini ve bunauygun biçimde yayın yelpazesini genişletme çabasıdır. İslami metinlerin konularıçeşitlenmiş ve yeni yayınlar okuyucuyla buluşmuştur. Yetişkin erkeklere seslenmeninyanı sıra kadınlara ve çocuklara hitap etmenin gerekli ve önemli olduğunu keşfedenİslamcı gruplar peşi sıra çocuk, aile ve kadın dergileri yayınlamıştır. Sözü edilen yayınlarhem tematik olarak hem de üslup açısından yetişkin erkeklere hitap edenlerden görecefarklıdır. Yazar kadrolarındaki isimlerin birçoğu politik dergilerde de yazmakla beraberçocuk ve kadın yayınlarında daha yalın ve yumuşak bir üslubu takip etmişlerdir. İslamcıkadın ve çocuk dergilerinin bir yandan ağırlıklı olarak politika dışındaki konulara yervererek hitap ettiği kitleye hoş vakit geçirme olanağı sunduğu bir diğer yandan da onlarıdolaylı biçimde İslamcı siyasetin sembolleri ve gündemiyle tanıştırdığı söylenebilir.1980’lerin sağ yayın faaliyetleri içinde yer alan Türk-İslam sentezci ve İslamcı çocukdergileri, aralarındaki kimi farklılıklara rağmen dindar nesil yetiştirilmesi hedefiaçısından ortaktır. Bu dergiler ebeveynlere, çocuklara “yerli” ve “edepli” bir yayın vaatetmiş, kendilerini genel çocuk dergiciliğinden ayırt etmeye özen göstermiştirBu çalışma, 1980’lerin ilk günlerinden İslamcı siyasetin gözle görülebilir biçimdeyükselişe geçtiği 1990’ların başına uzanan “uyanış” döneminde “mümin çocuğu”inşa etme çabalarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın merkezinde, sosyokültürelalanda İslam referansıyla hegemonya tesis etmeye çalışan, bir başka ifadeyletebliğ ve irşat odaklı faaliyetlerle toplumu aşağıdan yukarıya doğru İslamlaştırmayöntemini seçen dini grupların yayınları yer almaktadır. Bu çerçevede çocukluğunnasıl tahayyül edildiği, çocuklara yönelik İslamcı süreli yayınlarda hangi temaların öneçıkarıldığı, Türkiye Çocuk, Can Kardeş, Gül Çocuk gibi dergilere odaklanmak suretiyle,erken cumhuriyet döneminin seküler örnekleriyle kıyaslanarak incelenmektedir. Amaç,hegemonya kurma çabasındaki İslami grupların erken cumhuriyet döneminde olduğugibi nesil inşasına politik bir misyon yüklediğini, İslamcılığın “uyanış” döneminde liberalçoğulcubir çizginin değil militan bir mücadele hattının belirgin olduğunu ve sözü edilenmücadelenin ulusal kimliğin revizyonu ve medeniyet algısındaki değişimi kapsadığınıçocukluk teması üzerinden gösterebilmektir.