EBÛ HANÎFE’NIN HADİS RİVAYET ANLAYIŞI MUHADDİSLER TARAFINDAN İHMALİNİN SEBEBİ OLARAK GÖSTERİLEBİLİR Mİ? -KİTÂBÜ’L-ÂSÂR’LAR ÖZELİNDE BİR İNCELEME

Abstract

Hicrî ikinci asrın ilk yarısı, hadis rivayet döneminin devam ediyor olması ve daha sonraki dönemlerde mezhep ismi verilecek ekollerin anlayışlarının ilk örneklerinin verilmesi açısından önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu dönemin en önemli simalarından olan Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) hadis rivayet metodunun belirlenmesi, dönemin anlaşılmasına ve farklı yaklaşımlarının orta çıkarılmasına yardımcı olacaktır. Çalışmamızda özellikle hicrî üçüncü asrın ilk çeyreğinden sonra telif edilen hadis eserlerinde Ebû Hanîfe’nin rivayetlerine yer verilmemesinin sebepleri öncelikle kendisinin takip ettiği hadis rivayet anlayışı çerçevesinde incelenecektir. Kendisinin hadis rivayet yöntemi belirlenirken ise Ebû Yûsuf ve İmam Muhammed tarafından aktarılan Kitâbü’l-Âsâr isimli eserler incelenecektir. Tespit edilen Ebû Hanîfe’nin hadis rivayet anlayışı dönemin diğer eserleriyle karşılaştırılacak ve kendisinin diğer rivayet metotlarında farklılaşan yönlerinin olup olmadığı sorgulanacaktır. Bu araştırmanın sonunda elde edilen veriler neticesinde ise Ebû Hanîfe’nin hadis rivayetinde kullandığı isnadların yapısının sonraki dönemlerde ihmalinin sebebi olup olmadığı belirlenmeye çalışılacaktır. Ardından ise sonraki dönem kaynaklarında Ebû Hanîfe’nin ihmaline temel teşkil eden tarihterâcim türü eserlerde kendisiyle ilgili yapılan olumsuz eleştirilerin üzerinde özetle durulacak ve iddiaların Ebû Hanîfe’nin sonraki dönem hadis kaynaklarındaki ihmaline sebep teşkil etmesi konusuna yoğunlaşılacaktır. Anahtar Kelimeler: Hadis Rivayeti, İsnad, Ebû Hanîfe, İmam Muhammed, Ebû Yûsuf, Kitâbü’l-Âsâr