Urartu Bürokrasisi’ne Dair Notlar ve İdari Açıdan Krali Kentlerin Konumu

Abstract

Urartu olarak adlandırdığımız kültürel ve siyasal tanımlamanın çekirdeğini krali kentler oluşturur. Birçoğu arkeolojik kazılarla tespit edilmiş olan bu kentler mimari, çanak çömlek ve diğer buluntular yardımıyla Urartu materyal kültürünün en net biçimde ortaya çıkarıldığı yerlerdir. Ancak bu şehirlerin idari ve bürokratik yapı içerisindeki konumlarına ilişkin bu netlikte tanımlamalar yapılamamıştır. Bunda ele geçirilen yazılı kayıtların genellikle tekdüze krali propaganda metinleri olmasının payı bulunur. Fakat kısıtlı olsa da mevcut bazı tablet ve bürokratik kayıtlar Urartu krali şehirlerinde yerleşik bulunan bazı idari mevkiler ve kişiler hakkında ipuçları sunar. Bu unvanlar ve yöneticiler ise genel çerçeve içerisinde değerlendirildiğinde daha anlamlı bir hal alır. Bu genel yapının ise yazının ve dolayısıyla bürokrasinin krali şehirlerdeki konumu hakkında fikir yürütülerek anlaşılabilmesi mümkün olabilmektedir. Bu kapsamda yapmaya çabaladığımız değerlendirmeler sonrasında krali şehirlerde bulunan en üst düzey yöneticilerin LÚ.NAM unvanına sahip kişiler olabileceğini düşünmekteyiz. Bu kavram genellikle eyalet valisi oldukları bilinen LÚ.EN.NAM ile karıştırılabilmektedir. Ancak Urartu eyaletlerinin yöneticileri olan bu kişiler ve idari yapı açısından eyaletler krali şehirlerden çok farklı bir konuma sahiptir.