İŞYERİNDE MOBBING DAVRANIŞINA İLİŞKİN META ANALİZ TEMELLİ BİR ARAŞTIRMA

Abstract

İş yerinde mobbing davranışı, yarattığı bireysel, örgütsel ve toplumsal sorunlar sebebiyle süreçteki tüm aktörleri olulmsuz yönde etkilemektedir. Bu etki her vaka için değişkenlik gösteren düzeyde olsa da her bir vakanın önlenmesi tarafların tümü için büyük önem taşımaktadır. İş yerinde mobbing, sonuçlarının yol açtığı etkiler sebebiyle yönetim organizasyon alanında hem uygulayıcı olan işletmeler hem akademik yazın açısından önemi göz ardı edilemeyecek düzeydedir. Bu sebeple iş yerinde mobbing değişkeni, 1970’lerde tanımlanmasının ardından çok sayıda akademik çalışmaya konu olmuştur. Buradan hareketle bu çalışma kapsamında yönetim organizasyon yazınında mobbing değişkenini konu edinen çalışmaların derinlemesine irdelenmesi ve ortak çıkarımlarda bulunulması amaçlanmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda ilk olarak mobbing ile ilişkisi en fazla çalışılmış olan değişkenler “işten ayrılma niyeti, iş tatmini, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık” olarak belirlenmiştir. Tespit edilen dört değişken için dört ayrı meta analiz yapılacağından, belirlenen meta analiz dahil etme kriterleri doğrultusunda dört ayrı veri seti oluşturulmuştur. Meta analiz çalışması bulgularının değerlendirilmesi doğrultusunda mobbing değişkeni ile işten ayrılma niyeti, iş tatmini, tükenmişlik ve örgütsel bağlılık değişkenleri arasında Cohen etki büyüklüğü sınıflandırması kriterine göre orta düzeyde ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Yapılan alt grup analizleri ile de belirlenen düzenleyici değişkenlerin bu ilişkilerdeki rolü ortaya konulmuştur. Araştırmanın, mobbing değişkenine ilişkin yapılan tüm çalışmaları yıl ve coğrafya kısıtı getirmeden irdelemesi ve kullanılan meta analiz yönteminin alanda yeni olması bağlamında özgün değer taşıdığı düşünülmektedir.