Deneyimli Bir Endokrin Cerrahi Merkezinde Son 30 Yıllık Süre İçinde Adrenal Bez Cerrahisinin Konvasiyonel Açık Cerrahiden Minimal İnvazif Adrenal Cerrahisine Dönüşüm Süreci

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı deneyimli bir endokrin cerrahi merkezinde son 3 dekatta adrenal cerrahidekideğişimi incelemektir.Gereç ve Yöntem: İstanbul Tıp fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Endokrin cerrahi biriminde Ocak1990 ve Aralık 2020 arasında adrenal cerrahisi uygulanan 526 hastanın verileri retrospektif olarakincelendi. Veriler üç zaman aralığında sınıflandı; peryod I:1990-1999, peryod II:2000-2009, peryodIII: 2010-2020. Peryodlar cerrahi endikasyonlar, cerrahi yaklaşım şekli ve çıkarılan adrenal volümüaçısından karşılaştırıldı.Bulgular: 526 hastada minimal invazif adrenalektomi (MIA) ve açık adrenalektomi (AA) oranları sırasıyla%51.7(n=272) ve %48.3 (n=254) bulundu. Adrenalektomi endikasyonlarını 347 (%66) fonksiyonelselim tümörler, 151 (%29) nonfonksiyonel selim tümörler, ve 28 (%5) adrenokortikal kanser (AKK)oluşturuyordu. Endikasyon oranlarında peryodlar arasında anlamlı fark saptanmadı. Peryod I’de tümhastalarda AA uygulandı. Üç peryodluk süreçte MIA oranının anlamlı olarak arttığı bulundu (PeryodI=0%vs PeriodII =33.7% vs Peryod III=87%;p=0.0001.) Fonksiyonel selim adrenal tümörlerdeMIA oranları peryod III ve II’de sırasıyla %91 ve %39; nonfonksiyonel adrenal tümörlerde ise MIAoranları sırasıyla %77% ve % 22.7 saptandı (p<0.0001]. Peryod II’de MIA ile çıkarılan bez volümü(287.4±321cm3), AA ile çıkarılan bez volümüne (1197±36cm3) göre daha düşük olup aradakifark anlamlı bulunmadı (p=0.069). Peryod III’de ise AA ile çıkarılan bez volümü, MIA ile çıkarılanbez volümüne göre anlamlı daha yüksek saptandı (2622±4320cm3 vs 375±961cm3;p=0.001).Peryod III’ de MIA ile çıkarılan bez volümü (375±961cm3) peryod II’de MIA ile çıkarılan bez volümüne(287.4±321cm3) göre daha yüksek olmakla birlikte fark anlamlı bulunmadı (p=0.5). Açık girişimuygulanan AKK’li hastalarda adrenal bez volümü olup, MIA yapılan AKK’li hastalardaki adrenal volümegöre belirgin olarak daha yüksek olmakla birlikte aradaki fark anlamlı bulunmadı (5570±7064cm3 vs707±548 cm3,p=0.2).Sonuç: Son iki dekatta nonfonksiyonel ve fonksiyonel selim adrenal tümörlerde MIA yaklaşımı anlamlıolarak artmıştır. Son 10 yıllık dönemde MIA tüm adrenal girişimlerinin %87’sini oluşturmakta olup, açıkcerrahi özellikle tümör hacmi büyük olan %13 lük hasta grubunda uygulanmıştır.Anahtar Kelimeler: adrenalektomi, minimal invasif cerrahi, adrenal bez volümü