TRAKYA’NIN İTİLAF DEVLETLERİ TARAFINDAN YUNANİSTAN’A DEVRİ (1920)

Abstract

I. Dünya Savaşı’nın ardından siyasi, askeri, iktisadi, sosyal ve kültürel kaygıları doğrultusunda Balkan coğrafyasını yeniden şekillendirmeyi hedefleyen İtilaf Devletleri arasındaki dengeler işgal altına alınan Trakya’da Yunanistan’ın etkisini artırmasına yol açtı. Bulgaristan ile Selanik, Osmanlı Devleti ile Mondros Mütarekesi’ni imzalayan İtilaf Devletleri, öncelikle askeri alt yapı hazırlayarak Yunanistan’ın Batı ve Doğu Trakya’da varlığını hissettirmesini kolaylaştırdılar. Sevr sürecinde ise İtilaf Devletleri, bir koz olarak kullanmak maksadıyla Trakya’nın Yunanistan tarafından fiilen işgal altına alınmasına onay verdiler. Bu arada Bulgaristan ile Nöyyi Antlaşması’nı imzalayan İtilaf Devletleri 10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşması’nı Türkiye’ye zorla kabul ettirdiler. Aynı tarihte imzalanan İtilaf Devletleri ile Yunanistan Arasında Trakya’ya İlişkin Antlaşma (Trakya Sevr’i) ve Başlıca İtilaf Devletleri (İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya) ile Yunanistan Arasındaki Antlaşma (Yunan Sevr’i)’ndeki bir takım koşul ve yükümlülüklerle Trakya resmen Yunanistan’a devredildi.Balkanlarla beraber Doğu Akdeniz, Türk Boğazları, Karadeniz ve Anadolu açısından son derece büyük öneme sahip Trakya’nın İtilaf Devletleri tarafından Yunanistan’a devrinde etkili olan faktör ve değişkenleri tahlil edebilmeyi hedefleyen bu çalışmada, İngiliz arşiv belgeleri ile beraber Trakya’nın Yunanistan’a devrini sağlayan antlaşma metinleri ana kaynak olarak kullanılacaktır.İngiliz arşiv belgeleri, İtilaf Devletlerinin Trakya’ya yönelik politikalarını ve Sevr sürecinde gerçekleşen Yunan harekâtına yaklaşımlarını farklı bir perspektiften değerlendirme imkânı sunmaktadır. Sevr Antlaşması ile birlikte imzalanan ve literatürde çok fazla değinilmeyen antlaşma metinlerinin ise Trakya’nın, hangi koşullar ve yükümlülükler karşılığında Yunanistan’a devredildiğini ortaya koyarak bu çalışmaya özgün değer kazandırması beklenmektedir.