Immanuel Wallerstein, Bir Tarihsel Sosyal Bilimci

Abstract

Sosyolog, siyaset bilimci, iktisatçı, sosyal tarihçi ve tarihsel sosyal bilimci, Immanuel Wallerstein'i takdim etmede başvurulan sıfatlardan birkaçıdır. Bu sıfatlar arasında Wallerstein'in kendisi için en uygun gördüğü " tarihsel sosyal bilimci " dir. Entelektüel gelişimindeki sosyoloji formasyonuna rağmen kendisini tarihsel sosyal bilimci olarak tanımlamasında dayanağı, 1974'te ilk cildi yayınlanan Modern Dünya-Sistem'i çalışmasıdır. Modern çağın klasiği olan bu çalışmasında 16. yüzyıldan itibaren Batı uygarlığının genişlemesinin öyküsünü anlatmakla kalmaz, aynı zamanda modern sosyal bilimlere ilişkin 19. yüzyıla özgü kategorileştirmelere de karşı durarak, toplumsal değişimi analiz etmek için yeni bir perspektif önerir. Dünya-sistem analizi olarak adlandırılan analiziyle artık literatürde tarihsel sosyolojinin temsilcilerinden biridir. Wallerstein'in ilgilerine ve mesleğine dair bu tanımlama, ABD'nin toplumsal dönüşümünü de içeren bir süreçte yapılır. Bu süreçte özellikle tarihle kurduğu ilişki neticesinde sosyoloji anlayışı yeni bir form kazanmış ve sonraki yıllarda yaptığı çalışmalarını belirlemiştir. Amerikan sosyoloji geleneği içinde yetişmiş birisi olarak Wallerstein'in nasıl ve hangi koşullar altında tarihsel analize yöneldiği ve bunun Amerikan sosyolojisindeki karşılığı bu yazının konusudur.