KURAMDAN İCRAYA MÜZİĞİN İNTİKAL ARACI: UD’UN DÜNÜ VE BUGÜNÜ

Abstract

Ud’un icranın dışında kullanımı konusu çağlara, zamanın ruhuna, toplumsal ve tarihsel koşullara göre değişensüreçlerin ele alınmasıyla değerlendirildiğinde müziksel olarak anlamı daha da güçlenecektir. Her dönem sanat alanınınaktörleri icracı-besteci, eğitimci olarak adlandırılmakta, yüzyıllar değiştikçe bir yenilikle, bir üslup değişmesiyle estetik birtasarımla bilgilerini aktarmaktadırlar. Tarihsel bileşenler farklı coğrafyalarda da olsa ortak ses yaratılarını muhafaza ederler.Kuramı icrayla bütünleştirip kendi müziksel ve kültürel değerlerini ud üzerinden açıklamaya, anlamlandırmaya çalışan sanatüreticileri bu yolla birikimlerini yansıtmışlardır. Orta Asya’da, Orta Doğu’da, Kuzey Afrika’da ve Osmanlı İmparatorluğu’ndayüzlerce yıldır kullanılan kadim sazların en önemlileri arasında yer alan ud, yazılı kaynakların üretiminin başladığı zamandilimi itibariyle tarih sahnesinde kendini var etmektedir. Ud’un dünü ve bugünü hakkında betimleyici tarihsel yöntemle elealınan bu çalışmada, udun bilinen en eski dönemden günümüze kadar olan süreci incelenerek sazın geçirdiği müziksel evrimtespit edilmiştir. Bunun kültürel ve kuramsal yansımaları tartışılarak kuramdan icraya bu sazın müziğin intikal aracı olarakkullanılmasında kimlerin öncü olarak ortaya çıktığı, hangi kitapların içerisinde udun yer aldığı ve süreklilik göstererek kendininasıl ifade ettiği araştırılmıştır.