Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarının Öğrenme-Öğretme Süreçlerine Katkı Düzeyi: Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımı Açısından İnceleme

Abstract

Bu çalışma, ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) ders kitaplarının öğrenme-öğretme süreçlerine katkısını incelemektedir. İnceleme, 2010 yılında kabul edilen İlköğretim DKAB Dersi Öğretim Programı ve 2011-2017 tarihleri arasında kullanılan ders kitapları üzerinde yürütülmüştür. Ders kitapları, öğretim programının benimsediği yapılandırmacı yaklaşımın öğrenme-öğretme süreci için öngördüğü ilkelere katkı verme düzeyleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada ilgili literatür doğrultusunda yapılandırmacı öğrenme süreninin genel ilkeleri ve bu ilkelerden DKAB öğretim programında yer alanlar tespit edilmiş; böylece ders kitaplarını değerlendirme ölçütleri elde edilmiş (toplam 11 ölçüt); ve kitaplar bu kriterlere göre incelenmiştir. Ders kitaplarında tespit ettiğimiz ve araştırmamızda analiz birimi olarak kullanılan toplam 1210 adet bölümün yeterlik düzeyleri “yetersiz”, “alt düzeyde yeterli” veya “üst düzeyde yeterli” olmak üzere kaydedilmiş ve dersin bölümlerine göre yeterli kabul edilen yapıların oranına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre incelenen ders kitaplarının, öğretim programının ve genel olarak yapılandırmacı yaklaşımın öngördüğü ilkelere uygunluk düzeyleri orta derecededir (%51,2). Bu oran, ders kitaplarının programın öngördüğü doğrultuda öğrenme-öğretme süreçlerine etkin düzeyde katkı sağlayamadığını göstermektedir. Öğrenme-öğretme sürecinin giriş, gelişme ve sonuç aşamaları açısından bakıldığında kitapların sürece en az katkı sağladığı aşamanın dersin gelişme aşaması (%33,7) olduğu, en etkin katkı sağladığı aşamanın ise dersin sonuç aşaması olduğu (%87) belirlenmiştir. Programın öğrenme-öğretme sürecinin giriş ve gelişme aşamasından beklediği niteliklerin, ders kitaplarına daha fazla yansıtılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları; sınıf düzeylerine göre, öğrenme alanlarına göre ve yayınevinin MEB veya özel yayınevi olmasına göre de ders kitaplarının öğrenme-öğretme sürecine katkısını değerlendirmektedir.