ANONİM ŞİRKET PAY SAHİPLERİNİN BİLGİ ALMA VE İNCELEME HAKKI / THE RIGHT TO REQUEST INFORMATION AND EXAMINATION OF THE SHAREHOLDERS IN JOINT STOCK COMPANY

Abstract

Anonim şirketlerde, genellikle pay sahipleri, şirketin yönetimi ile ilgilenmemekte; şirketin yönetimi, yetkili kişiler tarafından yerine getirilmektedir. Ancak pay sahiplerinin şirketin işleri, yönetimi ve içinde bulunduğu durum hakkında bilgi sahibi olmaları, onların genel kurulda oy kullanırken, yöneticileri denetlerken veya yatırımlarını şekillendirirken sağlıklı karar verebilmeleri açısından önem arz etmektedir. Kamuyu aydınlatma ilkesi uyarınca, şirket yönetiminin pay sahiplerine bilgi verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu yükümlülük kapsamında, şirketin işleri, yönetimi ve içinde bulunduğu durum hakkında gerekli bilgiler pay sahiplerine sağlanmalıdır. Ancak pay sahipleri açısından, pasif bilgi alma kaynağı olarak tanımlanabilecek olan bu yükümlülük, pay sahiplerinin şirketin işleri hakkında tam olarak bilgi sahibi olmasına yetmeyebilir. Bu nedenle, pay sahipleri, yetkili kişilere şirket ile ilgili olarak sorular sorabilmeli, ilgili evraklar üzerinde inceleme yapabilmeli ve şayet talepleri yerine getirilmezse bu haklarını mahkeme aracılığıyla kullanabilmelidir. Başka bir ifade, pay sahiplerine aktif olarak bilgi alma ve inceleme hakkı tanınmalıdır. Bu ihtiyaç ve zorunluluk sebebiyle TTK m. 437’de pay sahiplerinin bilgi alma ve inceleme hakkı, 6762 sayılı eTTK’dan farklı olarak, açıkça ve ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Anonim şirket pay sahiplerinin en temel haklarından olan bilgi alma ve inceleme hakkı sayesinde pay sahipleri, şirket hakkında somut bilgilere ulaşabilmekte ve bu suretle diğer haklarını bilinçli bir şekilde kullanabilmektedir. Çalışmamızda anonim şirket pay sahiplerinin bilgi alma ve inceleme hakkı, doktrin ve yargı kararları çerçevesinde, incelenmiştir.