Homeros Şiirlerinin Türkçeye Çevirileri

Abstract

Fatih Sultan Mehmet’in Eski Yunan edebiyatına ilgi duyduğu ve Topkapı Sarayı’nın kütüphanesinde Homeros’un İlias destanının Yunanca bir el yazmasına sahip olduğu bilinir. Bununla birlikte, Osmanlı sarayı entelektüellerinin bildiği ya da en azından haberdar olduğu Homeros şiirleri XIX. yüzyıla kadar Türkçeye çevrilmemiştir. Bu yüzyılda yayımlanmış olan ilk İlias çevirisi Naim Fraşeri tarafından yapılır. Ancak Naim Bey, Mukaddime’sinde İlias ve Odüsseia’nın tüm bölümlerini “peyderpey” yayımlama niyetinde olduğunu söylemesine karşın, bize İlias’ın dahi tamamının değil, yalnızca ilk bölümünün Türkçesini bırakır. Nitekim Ahmet Cevat Emre’nin 1940’lı yılların başında yayımlanan ilk tam, ama yine düzyazı çevirilerinden önceki tüm İlias ve Odüsseia çevirileri ya eksik ya da özetlenmiş hâldedir. Bu bildiride amaç, Bu bildiride, önce, Osmanlı Türklerinin XIX. yüzyıla kadar Homeros şiirlerine ilgi göstermemelerinin nedeni kısaca tartışılacak; daha sonra, Homeros şiirlerini çevirmeğe ilişkin temel problemleri ortaya koymak amacıyla seçilen bazı çeviri örnekleri orijinal metinlerle karşılaştırılarak değerlendirilecektir. Bu amaçla değerlendirilecek olan örnekler Homeros Yunancasından yapılmış ilk çeviri olarak Naim Fraşeri’nin, ilk tam çeviri olarak Ahmet Cevat Emre’nin, en sık başvurulan ve tekrar tekrar basılan bir çeviri olarak Azra Erhat ile A. Kadir’in ve en yeni çeviri olarak da Sema Sandalcı’nın çevirilerinden seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Homeros, İlias, Odüsseia, şiir, Türkçe çeviri