TÜRK VE KORE GÖL EFSANELERİNDE RASTLANAN “KÖTÜ” KAVRAMI VE BUNA YANSIYAN “YOL KÜLTÜRÜ”

Abstract

Bazı halk hikayeleri “Kötü insanlarla dolu bir ev veya köy cezalandırıldı ve bir göl oldu.” diye bahseder. Bu, küresel ölçekte bir iletim gücüne sahip olan yaygın efsanelerin bir şeklidir. Aşağıdaki anlatı yapısına sahip olan bu efsaneler: Hakimin Gelişi - Kötünün Tespiti – Peygamberin Kurtuluşu ve Tabunun Sunumu - Tabu İhlali – Yıkım, ‘Kötülük’ ile simgelenen marjinal dünyadan kaçması zor olan evrensel insanın kaderini, ‘Yerde duranlar’ imajı olarak gösteriyor. Bu, evrensel insanlığın, insan varlığının, daha yüksek bir değere ve bu süreçte kaçınılmaz olan bilişsel risklere doğru hareket etme ihtiyacına dair arketipik bilinci ifade eder. İşte bu yüzden bu hikayeler küresel bir iletim gücüne sahip olabilirler.Efsaneler bu yapıya sahip olduğu için, Kore efsanesi “Jangjamot” ve Türk efsanesi “The Village becoming a Lake” efsanesi aktarılmıştır. Her ikisi de resmi tipolojileri, anlatı, sembol ve derin anlam bakımından açıkça göstermektedir. Bu nedenle, evrensel değerlerin peşinde koşan ve güçlü psiko-kültürel benzerliklere sahip olan iki kişinin arketipsel bilişini doğrulayan somut bir örnektir.

Fakat asıl ilginç olan ikisi arasındaki farklardır. Her iki efsane biçimi de çok benzer anlatı yapıları ve imgeler içerir, ama ayrıca ayrıntılarında çeşitli farklılıklar vardır. Bu farklılıklar ile, Asya kıtasının doğu ucunda kalan Koreliler ile İpek Yolu'nun ortasında evlerini kuran Türkler arasındaki kültürel farklılaşmalarının doğrulanması bekleniyor.