Kitle Siyaseti ve Siyasi Afişler: Bolşevikler Örneği

Abstract

Sovyet tarihyazımında bir zamanlar hegemonik olan Totaliteryen Paradigma’nın iddialarının aksine Erken Dönem Sovyet toplumunda Bolşeviklerin her şeye hâkim bir iktidarları mevzu bahis değildi. Bolşeviklerin özellikle erken dönemlerde iktidarlarını çıplak şiddet ile ve sadece devletin inşasına odaklanarak sağladıkları bir efsaneden ibarettir. Her politik grup gibi onlar da iktidarlarını sağlamlaştırmak için halkın rızasını almak zorundaydılar. Bundan dolayı çok faklı kitle siyaseti örüntülerini devreye sokarak toplumun seferberliğini gözeten politikalar üretmişlerdir. İktidarlarını pekiştirmek, topluma daha fazla nüfuz etmek, devam eden askeri ve iktisadi savaşı sürdürebilmek ve tahayyüllerindeki toplumu inşa edebilmek için meşruiyetlerine halel getirmemeleri gerekmekteydi. Bundan dolayı gazetelerden bildirilere, tiyatrodan sinemaya, müzikten siyasal kampanyalara, festivallerden spora, her türlü kitle siyaseti araçlarına başvurmuşlardı. Bolşeviklerin kitle siyaseti pratikleri bu sürecin tek elden, merkezi olarak örgütlenmiş ve kamusal alanı tek tipleştiren bir süreç olmadığına işaret etmektedir. Bu araçlardan bir tanesi de devrim ve sonrasında milyonlarca basılan siyasal afişlerdir. Bunlar tarihçi açısından adeta çok kıymetli bilgiler ihtiva eden madenlerdir. Bu görsel malzeme hem yeni rejimin zihniyetini anlamak hem de Bolşeviklerin söylemlerinin nasıl tasvir edildiğini, somut olarak nasıl bir görünüme büründüğünü göstermesi açısından tarihçiler için paha biçilmez kaynaklardır.