Beyaz Orduların Gözüyle Ermeni Meselesi

Abstract

Bu makalede Ekim Devrimi’nin ardından İç Savaş sırasında Beyaz Ordular tarafındanOmskkentini başkent ilan ederek kurulan Kolçak Hükümetinin Dışişleri Bakanlığı arşivinde yer alan bir rapor ve Rusya Güney Silahlı Kuvvetleri komutanı General A. İ. Denikin’in hatıraları üzerinden Beyaz Orduların Ermeni meselesine bakışı incelenmektedir. Ayrıca 6 yıl boyunca Çarlık Rusyası’nın Dışişleri Bakanı olmuş, Beyaz Ordu hükümetlerinde önemli görevlerde bulunmuş S. D. Sazonov’un Şubat Devrimi’yle Ekim Devrimi arasında iktidarda bulunan geçici Kerenski hükümetinin Dışişleri Bakanı ve İç Savaş yıllarında Beyaz Orduların önemli destekçisi P. N. Milyukov’un değerlendirmelerine de yer verilmiştir. Makalede kullanılan kaynaklar, Ermeni meselesinin Doğu Meselesinin bir parçası olduğunu göstermektedir. Görülmektedir ki, emperyalist devletler Ermenileri, kışkırtıp komşularıyla düşman hale getirmiş, çıkarlarının gerektirdiği yere kadar kullanmış, çıkarlarının bittiği yerde ortada bırakmışlardır.