Epitop Uyumsuzluklarının Hematopoetik Kök Hücre Nakli Üzerine Etkisi

Abstract

AMAÇ: Hematopoetik kök hücre transplantasyonunda insan lökosit antijeni (HLA) uyumsuzluğunun immünolojik etkisi, HLA antijenlerinin veya alellerinin sayısı ve lokusu ile henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Uyumsuz HLA hasta-donör çiftlerinde allelerin immünojenisitesini anlamak için bağışıklık sistemi tarafından tanınan epitopları bulmak için çeşitli yöntemler geliştirilmiş ve veritabanları oluşturulmuştur. Biz de çalışmamızda HLA antijenleri ile tanımlanan epitopların uyumsuzluğu ile hematopoietik kök hücre transplantasyonu (HSCT) sonuçları arasındaki ilişkiyi araştırdık.MATERYAL-METHOD: Çalışmamızda retrospektif olarak 2011-2021 yılları arasında İstanbul Tıp Fakültesi Hematoloji Anabilim Dalında akraba dışı 9/10 uyumlu donörden hematopetik kök hücre nakli yapılan 22 hasta ve donör çifti değerlendirildi. Hasta ve donörlerin HLA doku grupları ve kimerizm analizleri İstanbul Tıp Fakültesi Doku Tipleme Laboratuvarında gerçekleştirildi. HLA doku grupları için Sequencing-based Typing (SBT) Yöntemi ve Kimerizm analizleri için STR analizi kullanıldı.BULGULAR: 13 hasta 1A, 4 hasta 1B, 1 hasta 1C, 3 hasta 1DR ve 1 hasta 1DQ uyumsuz nakil yapılmıştı. Epitop analizleri için ‘HLA Epitope Registry’ veritabanı kullanıldı. Hasta ve donör arasındaki 1 allel uyumsuzluğuna karşılık; epitop uyumsuzluklarının sayısı oldukça değişkendi. Bu uyumsuzlukları üç farklı durumda kategorize ettik ve hastaların klinik durumu, kimerizm durumları, GVHD gelişimi ile sağkalım açısından karşılaştırdık. 0-5 uyumsuz epitopa sahip 11 hastanın 4’ünde GVHD gelişimi (=0,08), 5’inde sağkalım (>0,05) gözlendi. 6-15 uyumsuz epitopa sahip 5 hastanın 4’ünde GVHD (>0,05)gelişti ve 1’inde sağkalım (>0,05) saptandı. 16 ve üstü uyumsuz epitopa sahip 6 hastanın 5’inde GVHD (>0,05), 4’ünde sağkalım (>0,05) gözlendi. Relaps gelişimi açısından eplet mismatch sayısı ile istatistiksel bir fark bulunmadı. Tüm hastaların periferik kan kimerizm analizleri tam kimerik olarak belirlendi.SONUÇ: Çalışmamızın ön sonuçlarında bir allel uyumsuzluğa sahip, fakat 0-5 epitop uyumsuzluk gösteren hasta ve donör çiftlerinde GVHD gelişimi istatistiksel olarak anlamlı olmasa da oran olarak yarı yarıya düşüktü. Epitop uyumsuzluğu ile relaps gelişimi arasından istatistiksel fark bulunamadı. Edindiğimiz bilgiler doğrultusunda alternatif donör seçiminde epitop uyumu GVHD gelişimi açısından bir öngörü sağlamada klinisyene yardımcı olabileceğini düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: HLA, epitop, hematopoetik kök hücre nakli, GVHD, sağkalım.