Mevahib-i Aliyye’nin Doğu ve Batı Türkçesi Çevirilerindeki Bazı Anlam Kopyalamaları

Abstract

Mevâhib-i Aliyye'nin Doğu ve Batı Türkçesi Çevirilerindeki Bazı Anlam Kopyalamaları Bir dilden başka bir dile yapılan birebir metin çevirilerinde hedef dildeki çeviri eserin kaynak dildeki eserle karşılaştırılması, hedef dildeki çevirinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur. Ayrıca yapılan bu karşılaştırma, mütercimin eseri hedef dile nasıl ve hangi usulle çevirdiği konusunda bilgiler verir. Hüseyin Vaiz-i Kaşifi’nin 15. yüzyılın sonlarında yazdığı Mevahib-i Aliyye adlı Farsça tefsir kitabının Doğu (Çağatay) ve Batı (Osmanlı) Türkçesine çevrilerinin olması böyle bir karşılaştırma yapmamıza imkân vermektedir. Bu sebepten bu üç eseri, birlikte ele alıp karşılaştırmak bize mütercimlerin kaynak dildeki eseri çevirirken nasıl bir yol izlediğini gösterecektir. Bildiride Mevahib-i Aliyye adlı Farsça tefsir kitabının Doğu ve Batı Türkçelerine yapılan çevirilerindeki anlam kopyalamaları üzerinde kısmî bir karşılaştırma yapılmıştır. Girişte karşılaştırma yapılan nüshalar hakkında bilgi verilmiştir. Ardından anlam kopyalamasının ne olduğu açıklanmış, anlam kopyalamalarının geçtiği cümleler ve bunların üç eserdeki karşılığı gösterilerek gerekli açıklamalar yapılmıştır. Sonuç kısmında Mevahib-i Aliyye’nin Doğu ve Batı Türkçesi çevirileri arasında karşılaştırma yaptığımız kısımlar itibariyle anlam kopyalamaları bakımından ne gibi farklılıklar olduğu açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: Mevahib-i Aliyye, Farsça, Anlam Kopyalaması, Doğu Türkçesi, Batı Türkçesi