Glutaminin bilateral karotis oklüzyonu ile serebral iskemi oluşturulan sıçanlarda serebral iskemiye karşı koruyucu etkisinin araştırılması

Abstract

Amaç: Serebrovasküler olaylar dünyada yetişkin dönemde meydana gelen sakatlıkların ve ölümlerin en yaygın nedenlerinden biridir. İskemi seçilmiş bir beyin bölgesine veya tüm beyine yayılabilen kritik bir eşikteki serebral kan akımında meydana gelen azalma olarak tanımlanmaktadır. Glutamin esansiyel olmayan bir aminoasit olup farklı mekanizmalarla dokuda iskemi-reperfüzyon hasarını azalttığı yapılan çalışmalarla ispatlanmıştır. Biz bu çalışmada bilateral karotis oklüzyonu ile serebral iskemi-reperfüzyon oluşturulan sıçanlarda glutaminin serebral hasara karşı koruyucu etkinliğini araştırmayı amaçladık. Gereç ve Yöntem: Ortalama ağırlıkları 200-400 gr olan 18 adet Wistar Albino cinsi sıçan rastgele 3 gruba ayrıldı. Kontrol grubu (n=6) sıçanlara deri altı kesi yapıldı. İskemi-reperfüzyon (İR) grubu (n=6) sıçanlarda bilateral common karotis arterler 20 dk süreyle klemplenerek iskemi oluşturuldu, sonra 24 saat reperfüzyon yapıldı. İskemireperfüzyon (İR) + Tedavi (n=6) grubu sıçanlara intrperitoneal 1 gr/ kg glutamin iskemiden 72 saat ve 30 dk önce 2 kere uygulandı, sonra karotis okluzyonu ile iskemi oluşturuldu ve 24 saat reperfüzyon yapıldı. Tüm sıçanlar 24 saat sonra sakrifiye edilerek beyin dokuları çıkarıldı, sağ ve sol hemisfere ayrılarak biyokimya ve patoloji labaratuvarına gönderildi. Beyin dokusunda biyokimyasal olarak malondialdehid, proteinlerin ileri oksidasyon ürünleri, reaktif oksijen türevleri, süperoksid dismutaz, glutatyon peroksidaz, antioksidan kapasite ve glutatyon düzeylerine bakıldı. Histapatolojik incelemede beyin dokusu hematoksilen-eozinle boyanarak iskemik hücre hasarı bulguları - ‘kırmızı nöron’, spongiosis (nöronlar etrafındaki oligodendrositler) ve sateliosis (nöroepilde süngerimsi ayrışma) değerlendirildi. Bulgular: Histopatolojik bulguların değerleri incelendiğinde, İR ve İR + Tedavi grubunda ‘kırmızı nöron’, sateliosis ve spongiosis düzeyleri kontrol grubundan anlamlı düzeyde daha yüksek bulundu. İR + Tedavi grubunda kırmızı nöron ve Spongiosis düzeyleri, tek başına İR grubundan anlamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur. Biyokimyasal incelemede İR grubunda ve İR + Tedavi grubunda MDA ve FRAP düzeyleri, kontrol grubundan anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Aynı şekilde glutamin verilen tedavi grubunda bu değerler IR grubuna göre daha düşük olmuştur. Sonuç: Sonuç olarak, İR grubunda beyin dokusunda iskemi-reperfüzyon hasarı oluştuğunu ve glutamin tedavisinin bu hasara karşı koruyucu etkisinin olduğunu söyleyebiliriz