BRICS-T Ülkelerinde Enerji Tüketimi Yakınsak mı? Fourier Birim Kök Testlerinden Kanıtlar

Abstract

Yakınsama hipotezi çoğunlukla ekonomik büyüme, enflasyon, gelir gibi makro büyüklüklerdeki dengesizliklere yönelik çalışmalarda ele alınmaktadır. Yakınsamanın analizinde birim kök testleri kullanılmaktadır. Yapılan birim kök analizi sonucunda serinin durağan çıkması yakınsamanın geçerli olduğunu ve durağan olmaması ise yakınsamanın geçersiz olduğu anlamına gelmektedir. Son zamanlarda ekonomistler ve politika yapıcılar için farklı ülke gruplarına ait kişi başına enerji tüketiminde yakınsamanın ele alınması ve birim kök varlığının incelenmesi oldukça ilgi çekici olmaktadır.Bu çalışmanın amacı, BRICS-T (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika ve Türkiye) ülke grubunda kişi başına düşen enerji tüketimi için yakınsama analizi yapmaktır. Bu çalışmada yakınsama hipotezinin yapısal değişim ve doğrusal olmama durumları gözetilerek araştırılması amaçlanmıştır. Belirtilen amaç doğrultusunda farklı yapıdaki Fourier birim kök testleri kullanılarak BRICS-T ülkeleri arasındaki kişi başına düşen enerji tüketiminin yakınsamasını analiz edilmektedir. Ele alınan gözlem döneminde her ülke için; ülkelerin kişi başına düşen enerji tüketim değerleri, ülke grubuna ait ortalama kişi başına düşen enerji tüketimine oranlanmasıyla elde edilen serinin doğal logaritması alınarak incelenmektedir. Kişi başına enerji tüketimi serisi için birim kökün varlığı, bir şok olması durumunda ele alınan bu serinin denge seviyesine geri dönmediğini göstermektedir. Yani enerji tüketimi için şokun etkisi kalıcı olacaktır. Aksi durumda, kişi başına düşen enerji tüketimi durağan ise, şokun etkisi geçicidir. Buna bağlı olarak, serinin geçmişteki davranışlarına dayanarak enerji tüketiminde gelecekteki hareketleri tahmin etmek mümkün olacaktır. Enerji tüketimi yakınsamasının sağlanması sürdürülebilir enerji tüketimi ve karbon dioksit emisyonlarının azaltılması için önemlidir. Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda ele alınan ülkeler için uygulanan enerji politikaları göz önünde bulundurularak politika önerisinde bulunulmuştur.