Bireyden Topluma: Kent ve Dil İlişkisi Üzerine

Abstract

İki dillilik çalışmalarının sonuçlarında çelişen bulgular olmasına ragmen, çalışmalarda ağırlıklı olarak iki dilli olmanın bilişsel avantajları üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda literatürdeki tartışmalar, iki dilli olmanın bilişsel işlevler açısından ne tür farklılıklar yaratabileceğine dair çeşitli önerilerde bulunmaktadır. Ancak bugüne kadar araştırmalarda elde edilen bulgular ve çıkarılabilecek tüm sonuçlar, iki dillilik çalışmalarında temel olarak iki sorun olduğunu göstermektedir. Bu sorunlardan ilki, iki dillilik ve göç olgularının tarihsel ve sosyolojik açılardan iç içe geçmesidir. Bu durum aynı zamanda karşılaşılan ikinci sorun olan yöntem sorunun ana nedenlerinden birisi olarak da ele alınabilir. Yöntem sorunu, iki dillilik çalışmalarında hali hazırda varlığını devam ettiren bir tartışma konusudur. Aynı zamanda, literatüdeki araştırmaların bulgularında karşılaşılan tutarsızlıkların iki dillilik fenomenine dair getirilen bakış açılarının kısıtlılığında kaynaklandığını da söyleyebiliriz. Farklı bir bakış açısı ile de, iki dilli olmanın üstünlüğünün nedenlerine katkıda bulunma potansiyeline sahip ancak sistematik olarak gözden kaçırılan başka değişkenlerin varlığı da söz konusu olabilir. Konuşma öncesi dönemde bebeklerle yapılan çalışmalar ve iki dillilerin linguistik ipuçları yerine sözel olmayan dil ipuçlarını inceleyen çalışmalar, iki dilli olma fenomenine dair farklı bakış açıları sunmaktadır. Son dönem çalışmaların sosyal ve bilişsel süreçleri vurgulamaları dolayısıyla yeni yapılacak çalışmalarda iki dilliliğe yönetici işlevler gibi belirli değişkenlerle kısıtlı kalmak yerine daha kapsamlı yaklaşımlar benimsenmelidir. Bu anlamda, iki dillilik araştırmaları, insan etkileşimlerinin sözel olmayan yönlerine odaklanarak elverişli bir çalışma alanı yaratma potansiyeline sahiptir. Ayrıca gelişimsel süreçlerde, sosyal-bağlamsal ve sosyal etkileşimsel kuramlar açısından verimli bir tartışma alanı sunmaktadır.