İngiliz İstihbaratının Gözüyle İnönü Savaşları Sırasında Türk-İtalyan Silah ve Askerî Malzeme Ticareti..

Abstract

Düzenli ordunun kuruluşu sırasında silah ve askerî malzeme ihtiyacını dışardan karşılama mecburiyeti TBMM’ni, Bolşevik Rusya ve İtalya ile temas kurma arayışına itti. İlk dönemlerden itibaren Yunanlılar, Türklerin dışarıdan silah ve askerî malzeme satın aldığına dair iddialarla İngilizleri harekete geçirmek ve bu suretle TBMM düzenli kuvvetlerinin takviye edilmesini önlemek istediler. Oysa İngiliz kaynakları, Yunanlılardan önce TBMM’nin Bolşeviklerle bilhassa İtalyanlarla silah ve askerî malzeme satın almak amacıyla temasa geçtiğine dair duyumlar almışlardı.Türk-İtalyan silah ve askerî malzeme ticaretine ilişkin İngiliz duyumları Yunan iddialarının aksine somut verilere dayanıyordu. TBMM ile İtalyan temsilciler arasındaki telgrafları ele geçiren İngilizler, dönemin teknolojik imkanlarının elverdiği ölçüde bu telgrafları deşifre ederek malumat sahibi oluyorlardı. İngiliz Parlamentosu’na da yansıyan istihbarî nitelikteki verilerden hareketle hazırlanacak bu çalışmada İnönü Savaşları sırasında Türk-İtalyan silah ve askerî malzeme ticareti karşısında İngiltere’nin sergilediği tutum ele alınacaktır.