Balık Yetiştiriciliğinde Bitkilerin Bağışıklık ve Büyüme Uyarıcı Olarak Kullanım Potansiyeli

Abstract

BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BİTKİLERİN

BAĞIŞIKLIK VE BÜYÜME UYARICI OLARAK KULLANIM POTANSİYELİ

Ataman Bilge SARI

İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı, 34320 Avcılar, İstanbul, Türkiye

Balıklarda görülen enfektif hastalıklarının tedavisinde kimyasalların aşırı kullanılmasının çevre sorunları, dokularda kalıntı birikimi, antibiyotiklere direnç ve etkinlik azalması gibi potansiyel riskleri taşıdığı ortaya konulmuştur. Bu problemler, araştırmacıların ve balık üreticilerinin, kültür balıkçılığı üretiminin artmasına izin verirken çevresel zararı en aza indirecek bitkilerden elde edilen alternatif doğal kaynakları dikkate almalarına neden olmuştur.

Su ürünleri yetiştiriciliğinin temel problemlerinden biri; yüksek stok yoğunluğu ve bunun sonucunda su kalitesindeki düşüş, stres ve enfeksiyon riskinin artmasıdır. Suda yaşıyan canlılarda içinde bulundaki çevresel faktörlerin fiziksel, biyolojik ve kimyasal değişimi büyümede gerilemeyi ve hastalıkların meydana gelme riskini diğer türlere kıyasla artırmaktadır. Etkin bir tedaviye rağmen hastalıklar, ortaya çıktıktan sonra toplu ölümlere ve ekonomik kayıplara yol açar. Mevcut tedavi zorlukları nedeniyle aşılama veya bağışıklık uyarıcılar gibi önleyici tedavi yöntemleri balık sağlığının korunmasında önem kazanmıştır.Önleyici tedavi yöntemleri içerisinde bağışıklık uyarıcıların kullanımının, balıkların hastalıklara karşı direnci arttırmada etkili bir araç olabileceği gösterilmiştir.

Bitkisel kaynaklı bağışıklık uyarıcıları, tıbbi spesifik olmayan bağışıklık mekanizmalarını uyardığı gibi iştah uyarıcı etki göstererek yem tüketimini ve canlı ağırlığı artırması gibi ek etkileri olduğu bildirilmiştir. İçerdikleri fenolik bileşikler, alkaloitler, flavonoidler, terpenoidler ve saponin gibi maddeler nedeniyle antibakteriyel , antifungal, antiviral, antistres özelliklerinin de bulunduğu rapor edilmiştir.

Bu sunumun amacı balıklarda tıbbi bitkilerin bağışıklık sistemi ve büyüme üzerine etkilerini araştırılan çalışmaların umut verici sonuclarını gözden geçirmek ve tıbbi bitkiler, bitki özütleri, uygulama yöntemleri ve balıklara spesifik olmayan bağışıklık sistemi üzerindeki etki şekli hakkında güncel bilgi vermektir.

Anahtar kelimeler: Büyüme uyarıcı, immunostimulant, tıbbi bitkiler, su ürünleri, balık