Usage des gestes emblématiques en didactique du FLE

Abstract

Yabancı dil öğretiminde, öğretmenler çok çeşitli eğitsel gereçlerin kullanımına başvururlar; bu gereçler arasında, daha çok, sınıf etkinlikleri ile etkileşimlerini yönetmeye ya da öğrenci başarımlarını değerlendirmeye yönelik olarak kullanılan ve belirtke adı verilen el devinimleri de bulunur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki özel bir ortaöğretim kurumunda A1 dil düzeyindeki Fransızca öğrenenlere ders veren üç öğretmenin görüntülü gerçek sınıf kayıtları aracılığıyla oluşturulmuş bütünceden yola çıkarak bahsi geçen devinimsel boyutun kullanımını gerçek yabancı dil dersleri bağlamında irdelemektir. Daha belirgin bir biçimde ifade edilirse, şu sorulara yanıt aranmaya çalışılmıştır: Fransızca öğretmenleri Türkiye’de yabancı dil olarak Fransızca öğretiminde Fransız ekinine has hangi devinimleri sıklıkla kullanmaktadırlar? Aynı bağlam düşünüldüğünde, ekinsel boyuttan çok, eğitsel boyuta has olarak kullanımı öğretmenler tarafından kabul gören; başka bir deyişle, uzlaşımsallaşmış devinimler bulunmakta mıdır? Elde edilen verilerden yola çıkarak ilkin ekinsel kakışıma yola açabilecek iki ekinsel belirtke saptanmıştır. İkinci olarak ise öğretmenlerin, ekinsel boyutta yaygın ya da eğitsel bağlamlarda kullanımı kabul görüp uzlaşımsallaşmış üç belirtke türüne düzenli olarak başvurdukları bulgulanmıştır; bahsi geçen belirtkeler şu söz edimlerinin işlevlerini yüklenmektedir: öğrencilerin dikkatini çekme, öğrencilerin başarımlarının değerlendirilmesi ve öğrencilerin söylediği bir sözcüğün kendilerine tekrarlatılması.

Anahtar sözcükler: belirtkesel devinimler, öğretmen devinimleri, yabancı dil olarak Fransızca öğretimi.