Yaltkaya’nın “Bâtınîlik Tarihi” Makalesi (Tahlil, Değerlendirme Ve Neşir)

Abstract

Osmanlı’nın son döneminde yetişen ve Cumhuriyetin ilk yıllarında önemli vazifelerde bulunan Mehmet Şerefettin Yaltkaya, hem Darulfünun İlahiyat Fakültesinde hocalık yapmış hem de Diyanet İşleri Başkanlığı görevini ifa etmiştir. Bir müderris olarak özellikle Kelam İlmi ve İslam Mezhepleri Tarihi sahasında özgün araştırmalar yayımlamış ve önemli çeviriler neşretmiştir. Çalışmalarının önemli bir kısmı 1928 yılı öncesine aittir, yani eski harflerle neşredilmiştir. Bu çalışmaların günümüz Türkçesine kazandırılması bir ihtiyaçtır. Biz, Yaltkaya'nın 1928 yılında Osmanlıca neşrettiği "Batınilik Tarihi" adlı makalesini latinize edip tahlil ve değerlendirmesini yapmak suretiyle günümüz okuyucusuna kazandırmak istedik. Bu makalesinde o, Batıniyye’nin tarihini konu edinmiş; meseleyi Sâbiîlik ve Mecûsîlikten başlatmak suretiyle kökenini açıklamaya çalışmıştır. İslam dünyasında Batıniliğin ilk defa Ebü’l-Hattab Esedî tarafından temsil edildiğini belirten yazar, bunların felsefelerini de izah etmiştir. Yaltkaya makaleyi Hasan Sabbâh dönemiyle sınırlandırmıştır.