Water Loss Through Interception from Different Forest Ecosystems

Abstract

Aşırı nüfus artışı ve endüstrinin hızlı gelişmesi sonucu su yetersizliği Türkiye’de önemli bir problem olmuştur. Yeterli miktarda su sağlamak amacıyla birçok baraj, su iletim sistemleri ve rezervuarlar yapılmış ve halen yapılmaya devam edilmektedir. Ancak su depolama sistemlerine düzenli su sağlayabilmek bitki örtüsü ve arazinin özel bir kullanımına bağlıdır. Bunun nedeni su verimi ve kalitesinin bitki örtüsü ve arazi kullanımı tarafından önemli derecede etkilenmesidir. Bu bakımdan, günümüzde su yönetimi sorunlarına ilişkin araştırmalar sıkı sıkıya orman-su ilişkileriyle ilgili bulunmaktadır.

İntersepsiyon yoluyla su kaybı orman-su ilişkilerinde önemli bir konudur. Dünyanın farklı ülkelerinde intersepsiyon kaybını konu edinen birçok araştırma yapılmasına rağmen bu konuda Türkiye’ de sadece dört çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu bildiride amaç ülkemizde yapılan üç farklı orman meşceresinde intersepsiyonla meydana gelen su kaybını ortaya koymaktır.

Bu araştırmayı gerçekleştirmek üzere Belgrad ormanında meşe, karaçam ve baltalık meşcereleri seçilmiştir. Söz konusu meşcerelere yakın bir orman içi açıklığında yağış ölçümleri yapılmış ve her bir meşcere altına yerleştirilen beş ayrı yağış ölçer ile orman altı yağış belirlenmiştir. Geniş çaplı lastik hortumun ikiye ayrılmasıyla elde edilen oluklar meşcere içerisinde seçilen ağaçların gövdelerine yerleştirilmek suretiyle de gövdeden akış suyu bidonlarda toplanarak ölçüm yapılmıştır. İntersepsiyon miktarı mm ve yağışın yüzdesi (%) olarak hesaplanmıştır.

İntersepsiyon değerleri karşılaştırıldığında Çam meşceresinde meydana gelen su kaybı (yıllık yağışın % 28,3), Meşe ve Baltalık meşceresinden meydana gelen kayıplara göre (% 15,6 ve %13,8) önemli ölçüde daha büyük bulunmuştur. Aynı farklılık yağış miktarının önemli ölçüde düştüğü yapraksız dönemde de görülmüştür. Sonuç olarak söz konusu yapraklı orman ekosistemleri karaçam ekosistemine dönüştürüldüğünde toprağa ulaşan yağış miktarı azalmaktadır. Bu durum su verimi bakımından önemlidir. Öte yandan araştırmada yağış ve intersepsiyon kayıpları arasında önemli korelasyon bulunmuş ve bu ilişkilere ait tahmin denklemleri geliştirilmiştir. adır.idir. Bunun için gün