Uzaktan Eğitim Yoluyla Üstün Zekalı Çocukların Ebeveynlerine Farkındalık Eğitimi

Abstract

Problem durumu:

Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi, Türkiye'de son on yıldır derinlemesine araştırılmaya başlanmış

olan bir konudur (Sak, 2011). Alan yazın incelendiğinde bu araştırmaların büyük bir çoğunluğunun üstün zekalı çocukların

özellikleri, eğitimleri, tanılanmaları ve normal zihinsel düzeyinde olan yaşıtlarıyla çeşitli değişkenler açısından

karşılaştırılmaları üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir (Davaslıgil, 2004; Köksal, 2007; Leana, 2009; Leana-Taşcılar & Kanlı,

baskıda; Ozyaprak, 2013). Yapılan bu araştırmalar alan yazında üstün zekalı ve yetenekli çocukların öğretmenleri ve velileriyle

ilgili derinlemesine araştırmalara ihtiyaç duyulduğunu göstermiştir. Bu çocukların öğretmenlerinin hangi özelliklere sahip

olması gerektiğine ilişkin araştırmalar, ailelerle ilgili araştırmalara kıyasla daha çok sayıdadır. Üstün zekalı ve yetenekli

çocukların anne babalarına yönelik sınırlı sayıdaki araştırmanın daha çok ebeveyn tutumları ya da anne babaların özelliklerine

yoğunlaştığı dikkati çekmektedir. Anne babalara çocuklarının özellikleri hakkında bilgilendirici ve farkındalıklarını arttıracak

eğitim çalışmaları ise oldukça sınırlıdır.

Nüfus artışı ve nüfusun çeşitli yerlere dağılmasıyla birlikte kitlelerin iletişim ihtiyacının karşılanması için her konuda, büyük

kitlelerle yerden bağımsız iletişim kurma gereği doğmuştur. Kitlelerin iletişim ihtiyacının yanı sıra günümüz internet

teknolojisinin gelişmesiyle birlikte kitlelerin yer ve zamandan bağımsız eğitim ihtiyaçlarının karşılanması da gündeme

gelmiştir. Bu kitlelerle ucuz ve etkili iletişim kurabilmenin ve eğitim ihtiyaçlarını karşılamanın önemli yollarından biri olarak,

internet tabanlı uzaktan eğitim ortamlarının kullanımı söz konusu olmaktadır (Atıcı ve Gürol, 2001). Üstün zekalı çocukları

olan aileler hem sayıca az hem de Türkiye’nin farklıillerine dağımışdurumdadılar. Bu bağamda, bu ailelere farkıdalı

eğtiminin verilebilmesi konusunda uzaktan eğtim sağadığıavantajlar bakııdan bir tercih değl bir zorunluluk olmuşur.

Amaç:

Dolayısıyla bu araştırmada bahsedilen üstün zekâlı ve yetenekli çocukların anne babalarına yönelik sınırlı eğitim açığını

kapatmak adına, uzaktan eğitim teknolojisini kullanarak ülke geneline yayılmış olan üstün zekalı çocuklara sahip ailelere ucuz,

etkili ve yerden bağımsız ebeveyn farkındalık eğitimi sunmak ve bu eğitimin etkililiğini sınamak amaçlanmıştır. 8 oturum

olarak düzenlenen ve uzaktan eğitim sistemi ile “CanlıDers” olarak verilen ebeveyn farkıdalı eğtimi zeka ve ütülü

kavramlarıı ütü zekalıarı öelliklerini, tanıanmalarıı eğtimlerinde dikkat edilmesi gereken noktalarıve olasısosyalduygusal

sııtıar konularııkapsamışı.

Yöntem:

Araştırmada tek grup öntest-sontest deneysel model uygulanmıştır. E-mail aracılığıyla ulaşılan 300 kişiden 40'ı

uzaktan eğitimlere devamlı olarak katılmıştır. Bu bireylerden 31'i (%77.5) anne, 9'u ise (22.5) babadır. Sekiz oturumdan

oluşmakta olan uzaktan eğitim programında ebeveynler zeka ve üstün yetenek, üstün zekalı çocukların özellikleri ve

tanılanması, üstün zekalı çocuklarda mükemmeliyetçilik, üstün zekalı çocuklarda depresyon, üstün zekalı çocuklarda

beklenmedik başarısızlık ve motivasyon, yaratıcılık ve üstün zekalı çocukların eğitimleri konularında bilgilendirilmişlerdir. Her

oturum yaklaşık olarak 1 saat sürmüş ve her oturum sonunda 10-15 dakikalık soru cevap zamanı tanınmıştır. Programın

etkililiği Afat (2013), tarafından geliştirilen 'Üstün Zekalı Çocuğu Olan Ebeveynlerin Farkındalıkları Ölçeği' ile

değerlendirilmiştir. Ölçeğin bu araştırmadaki iç tutarlık Crobach's alpha değeri .84 olarak bulgulanmıştır.

Sonuçlar:

Araştırmada elde edilen öntest-sontest eşleştirmeli t testi sonuçları, verilen uzaktan eğitim sayesinde, ebeveynlerin

üstün zekalı çocuklarıyla ilgili farkındalıklarının anlamlı bir şekilde arttığını göstermektedir (t=5.29, p< .001). Bu araştırma,

ülkemizde yeni gelişmekte olan bu alanda ebeveynleri bilgilendirme konusunda uzaktan eğitim desteği sunan ilk çalışmadır.

Araştırma, bir ön çalışma olarak düşünülmekte ve ülke genelindeki ebeveynlere ulaşmayı hedefleyen ileriki araştırmalara yol

gösterici olacağı umut edilmektedir.