Meşîhat Müsteşarı Eğinli İbrahim Hakkı Efendi ve Vaz‘ İlmine Dâir Risâlesi

Abstract

ÖZET

Lafızlar, zihindeki veya dış dünyadaki manaları gösteren sembollerdir. Lafızların manalar için belirlenmesinin / vaz‘ edilmesinin metodolojik ve felsefî olarak incelenmesi, “vaz‘ ilmi”nin konusunu teşkil eder. Tarihimizde, özellikle de Adudüddîn el-Îcî’den (ö. 756/1355) sonra, vaz‘ ilmine dâir, çoğu risâle ebadında olmak üzere, pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan birisi de, Bayezid Câmii dersiâmlarından, Meşîhat müsteşarı Eğinli İbrahim Hakkı Efendi’nin (1247-1311/1831-1894), vaz‘ ilminin temel meselelerini son derecede sistematik ve özlü bir şekilde işlediği risâlesidir. Eğinli İbrahim Hakkı Efendi ile vaz‘ ilmine dâir risâlesini konu edindiğimiz bu makalemizde, önce müellifin hayatı, şahsiyeti ve eserleriyle ilgili ulaşabildiğimiz bilgileri mümkün olduğunca kronolojik bir şekilde sunacak; ardından risâleyi ana hatlarıyla tanıtıp metnin tercümesini vereceğiz.

Anahtar Kelimeler: Eğinli İbrahim Hakkı Efendi, Bayezid Câmii, dersiâm, meşihat müsteşarı, huzur dersleri, icâzetnâme, vaz‘ ilmi.