Osmanlı Anonim Şirketlerinde Kar Dağıtımı

Abstract

Osmanlı Devletinin değişim ve modernleşme çabalarının süreci olarak tanımlanan 19.yy ve Tanzimat dönemi uygulamalarında ticari hayata ilişkinde birçok düzenleme ve çalışma var olduğu görülmektedir. Bunların başında düzenleyici otorite olarak Ticaret ve Ziraat Nezareti adı altında bir bakanlığın kurulması gelmiştir. Aynı dönemde, Avrupa ile gelişen ticarette tarafların haklarını yasal bir zeminde arayabilmeleri için batı kaynaklı bir Ticaret Kanunu uygulamaya alınmıştır. Bu kanunda diğer şirket türleri ile birlikte anonim şirketlere de yer verilmiştir. Ancak kanunda anonim şirketlerin faaliyet süreci içersindeki kuruluşları, organları, bunların çalışma prensipleri, kar dağıtımı gibi düzenlemelere yer verilmemiştir. Bu sıkıntılı durum bakanlık tarafından örneği hazırlanan bir nizamname (içtüzük) ile aşılmaya çalışılmıştır. İşte bu çalışmada bu nizamname çerçevesinde faaliyette bulunan osmanlı anonim şirketlerin kar dağıtımına ilişkin düzenlemelerine yer verilmiştir. Benzer şekilde dönemin şirketlerinden yapılan örnekleme ile faaliyet raporlarında bunu nasıl yansıttıkları incelenmiştir.